| Onderzoek naar de biologie van de kwabaal ter voorbereiding van het herstel van de soort in het Vlaamse Gewest |
Identifier financieringsorganisatie: 02/008 (Other contract id)
Periode: Maart 2002 tot Maart 2004
Status: Afgelopen
|
|
| Instituut |
Top |
- Vlaamse overheid; Beleidsdomein Omgeving; Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), meer
|
| Abstract |
Dit onderzoek kadert in een haalbaarheidsstudie voor het herstel van de kwabaal in het Vlaamse Gewest, en sluit nauw aan bij twee andere onderzoeken die werden uitgevoerd voor deze soort (populatiegenetica en kweek in gecontroleerde omstandigheden). Naast een uitgebreide literatuurstudie naar de biologie van de kwabaal werd ook heel wat veldonderzoek
uitgevoerd om het habitatgebruik van de soort in laaglandrivieren na te gaan.
In de literatuurstudie werden de populatiedynamica, habitatecologie, de waterkwaliteitsvereisten, het dieet van de soort in verschillende stadia van de levenscyclus, trofische relaties (predatie en competitie), temperatuursecologie en de mogelijke ziekten en parasieten die op de kwabaal kunnen voorkomen onderzocht. Daarnaast werden de actuele verspreiding van de
kwabaal in Europa en de historische verspreiding van de soort in Vlaanderen nagegaan.
Het habitatgebruik van de soort werd voor verschillende stadia in de levenscyclus onderzocht in een referentiebiotoop in de Franse Ardennen, in de rivier ‘La Bar’. Voor subadulte en adulte kwabalen werd dit op drie verschillende schalen uitgevoerd: een regionale schaal, over verschillende bekkens heen, een macroschaal, binnen éénzelfde rivierbekken, en een microschaal, binnen éénzelfde rivier. Voor larvale en juveniele kwabalen werd het habitatgebruik op macroschaal onderzocht. Daarnaast werd met behulp van radiotelemetrie en van fuikvangsten de paaimigratie onderzocht gedurende de winterperiode. De belangrijkste conclusies uit dit habitatonderzoek zijn dat subadulte en adulte kwabalen graag gebruik
maken van schuilplaatsen in de oever, onder andere holle oevers, en dat larvale en juveniele kwabalen voornamelijk in licht stromende, vegetatierijke zijbeken voorkomen. Verder bleek dat de adulte kwabalen voornamelijk de diepere zijbeken optrokken om er te paaien, en dat de paaimigratie werd gestimuleerd door een plotse stijging van de waterspiegel, na hevige
regenval. De resultaten lieten toe om habitatgeschiktheidsmodellen op te stellen en te testen voor subadulte en adulte kwabalen enerzijds en voor larvaal/juveniel/paaihabitat anderzijds. Op basis van toepassing van de habitatgeschiktheidsmodellen op Vlaamse waterlopen werden beheersmaatregelen geformuleerd naar water- en visstandsbeheerders toe voor de herintroductie van de kwabaal en werden twee waterlopen geselecteerd voor een
proefherintroductie. Tot slot werd een veldprotocol opgesteld dat toelaat om de habitatgeschiktheid van een riviertraject na te gaan voor subadulte en adulte kwabalen enerzijds en voor larven, juvenielen en paai anderzijds. |
|
