Bij burgerwetenschap werken burgers en onderzoekers hand in hand om data te verzamelen. Voor kust- en zee-onderzoek is dit bijzonder nuttig omdat het werkgebied zeer groot is en op die manier veel meer informatie kan worden verzameld. Bijkomend voordeel is dat de betrokkenheid van het publiek toeneemt. In België is VLIZ een pionier en trekker van de mariene en kustgebonden burgerwetenschap.
Welke onderzoeken voert VLIZ uit met de hulp van het grote publiek?
- SeaWatch-B, een twintigtal burgers meet op een vergelijkbare en veelzijdige wijze de toestand van de ondiepe Belgische Noordzeekust. Ondersteund door LifeWatch Belgium.
- De Grote Schelpenteldag, een jaarlijks gebeuren waarbij burgers tienduizenden strandschelpen verzamelen, tellen en identificeren, bijgestaan door experten. Ondersteund door LifeWatch Belgium.
- CoastSnap-België, een programma dat mensen aanzet om met hun smartphone veranderingen op het strand te fotograferen, en zo te helpen bij het begrijpen en het beheren van onze dynamische kustlijn.
- Recreatieve zeevisserij, een initiatief waarbij recreatieve zeevissers meehelpen aan het onderzoek door hun logboek data te delen.
- Plastic Pirates Belgium, een project dat leerlingen en hun leerkrachten aanmoedigt om de aanwezigheid van macro- en microzwerfvuil in een rivier in de buurt van hun school te monitoren. In 2024 start een nieuwe campagne, ondersteund door EWI.
- In 2024 en 2022 organiseerde VLIZ samen met partners ZEEKERWETEN, een wetenschapsfestival voor burgerwetenschappen aan en over zee.
- Daarnaast is VLIZ ook lid van de stuurgroep van Scivil, het Vlaamse kenniscentrum burgerwetenschap, en trekt het samen met Natuurpunt, de Scivil-werkgroep rond ‘Natuur & biodiversiteit’.
Internationale projecten mariene burgerwetenschap
- VLIZ versterkt ook burgerwetenschap op internationaal niveau, via lezingen en publicaties.
- Binnen het Europese Prep4Blue-project heeft VLIZ een inventaris opgemaakt van Europese burgerwetenschapsprojecten over zee, kust en rivieren; beschikbaar via het online platform WaveLinks. Vanuit dit perspectief werden aanbevelingen en goede praktijken verzameld en samengevat in een stap-voor-stap handleiding voor het opstarten van aquatische citizen science projecten.
- In het Europese project BlueMissionBANOS onderzocht VLIZ verschillende vormen van publiek engagement, wat resulteerde in een catalogus van mogelijke vormen van publiek engagement met een evaluatie van hun impactniveau, hun sterke punten en beperkingen.
- VLIZ was partner van het project COLLECT, dat op Afrikaanse stranden data van marien zwerfvuil inzamelde en burgerwetenschappers opleidde.
Open Wetenschap
Burgerwetenschappen is een van de acties genoemd onder de UNESCO Recommendation on Open Science en een van de acht ambities van het EU Open Wetenschapsbeleid. Dat stelt dat het brede publiek in staat moet zijn om bij te dragen aan degelijk Europees onderzoek.