UNESCO / IOC Project Office for IODE

Sinds 2005 biedt VLIZ onderdak en ondersteuning aan het IODE projectbureau van de Intergouvernementele Oceanografische Commissie (IOC) van UNESCO. Dit IODE PO beheert het programma voor de internationale uitwisseling van oceanografische gegevens en informatie. Het 'UNESCO/IOC Project Office for IODE' is ook het secretariaat van de afdeling Capaciteitsontwikkeling van het IOC.

IODE

Binnen deze context bood het e-learningplatform OceanTeacher Global Academy (OTGA), gehost door het projectbureau, in 2023 50 trainingen aan in 4 talen aan meer dan 2300 cursisten uit meer dan 100 landen. OTGA coördineert een netwerk van 17 regionale en gespecialiseerde trainingscentra, die voldoen aan de ISO 29993:2017-normen. OTGA biedt diverse hulpmiddelen voor de ontwikkeling en het hergebruik van leermiddelen. Dit jaar verzorgde OTGA samen met VLIZ online cursussen over het beheer van oceaan- en biologische gegevens. Dit ter ondersteuning van initiatieven voor capaciteitsontwikkeling zoals het Nationaal Decenniumcomité voor België en Vlaanderen.

In 2023 voegde OBIS, de beheerder van een wereldwijde databank van mariene soorten, 15 miljoen nieuwe waarnemingsrecords toe. Dat brengt het totaal nu al op 123 miljoen records uit 5.072 datasets. VLIZ houdt toezicht op EurOBIS, de Europese component van OBIS die 1.166 datasets en 41 miljoen records bijdraagt aan de wereldomvattende databank. VLIZ standaardiseert ook de vocabulaires en garandeert de taxonomische kwaliteit. Verder is VLIZ de coördinator van het DTO-BioFlow-project in Horizon Europe en levert het een bijdrage aan UNESCO-projecten voor biodiversiteitsmonitoring met eDNA. De VLIZ-bibliotheek ondersteunt OBIS door papers waarin OBIS wordt geciteerd te documenteren. In 2023 waren er dat 175.

Daarnaast lanceerde het IODE-PO in 2023 al zijn vierde enquête om de behoeften op het gebied van capaciteitsontwikkeling te achterhalen. Deze bevraging gaat hand in hand met de lancering en promotie – via regionale webinars –  van de Ocean CD-Hub (‘Capacity Development’) in februari 2023. Deze wereldwijde database stipt mogelijkheden aan voor capaciteitsontwikkeling, en sluit aan bij de in juni 2023 goedgekeurde IOC-strategie voor capaciteitsontwikkeling (2023-2030). Deze strategie betekende ook de start voor besprekingen met secretariaten over de uitvoering en regionale werkplannen. De IOC-CD-coördinatie-eenheid is partner in de Capaciteitsontwikkelingsfaciliteit, door het Vlaams Trustfonds (FUST) gefinancierd ter ondersteuning van het Oceaandecennium.

Groepsfoto IODE

VLIZ biedt onderdak aan het Ocean Best Practices System (OBPS) Repository, dat meer dan 2000 methodologieën bevat en de toegankelijkheid van kennis voor oceaanwetenschappelijk onderzoek en toepassingen faciliteert. OBPS maakt deel uit van het VN-decenniumprogramma voor de oceaan en is betrokken bij EU-projecten zoals Blue Cloud 2026 en ObSea4Clim. Het sluit ook aan bij het EU Iliad-project dat streeft naar het maken van een digitale ‘tweeling’ van de oceaan. Daarnaast voert het een proefproject uit voor een Ocean Practices Federated Network (OPFN). Doel is om wereldwijd op een efficiënte wijze oceaangerelateerde praktijken te ontdekken, en hiertoe een portaalwebsite te lanceren in 2024.

Het IODE-projectbureau biedt onderdak aan het Ocean InfoHub Project (OIH), gefinancierd door de Vlaamse overheid, ter ondersteuning van een wereldwijd netwerk van oceaangerelateerde informatie en gegevensbronnen. Met behulp van de ODIS-architectuur verbetert het de ontdekking en interoperabiliteit van bestaande systemen. Door middel van co-design processen met wereldwijde partners zoals IOC bronnen (OceanExpert, Aquadocs, OBPS, OBIS) en partners in pilot regio's (Afrika, LAC, PSID's), heeft OIH met succes ‘zoek en ontdek hubs’ geïmplementeerd. Het Ocean InfoHub Global Search portaal omvat ruim 130.000 content items, verdeeld over zeven categorieën, waarbij meer dan 100 partners betrokken zijn.