Apparatuur - Water

Akoestische profielstroommeter (ADCP) en speedlog

 Een Acoustic Doppler Current Profiler (ADCP) of akoestische profielstroommeter meet de verticale verdeling van de snelheid van het water in de waterkolom alsook de stroomrichting. Zoals de naam van de ADCP doet vermoeden is het werkingsprincipe gebaseerd op het Dopplereffect. Het meten van stromingen is een belangrijk concept in de oceanografie. Door te bepalen hoe de watermassa’s bewegen, kunnen onderzoekers dit relateren aan hoe organismen, nutriënten en andere biologische en chemische componenten getransporteerd worden doorheen de zee.
De speedlog is een apparaat dat gebruikt wordt om de snelheid van het schip te meten. Beide instrumenten bevinden zich in de romp van de RV Simon Stevin.

CTD

 Een CTD is een acroniem voor een meetinstrument dat sensoren bevat die de conductiviteit, temperatuur en diepte van de oceaan meten. Ondanks zijn naam meet de CTD niet de diepte maar de druk die in relatie staat met de diepte. VLIZ heeft enkele bijkomende sensors toegevoegd die volgende chemische/biologische parameters meten: fotosynthetische actieve straling (PAR), opgelost zuurstof, turbiditeit, zuurtegraad, chlorofyla, en redoxpotentiaal (ORP). Het bestuderen van deze parameters van zeewater is belangrijk want ze hebben een rechtstreekse invloed op het leven in de oceaan. Vaak is de CTD geïntegreerd in een carrousel met Niskin flessen en wordt opgesteld vanop een onderzoeksschip.

Carrousel met zes Niskin flessen

 Een carrousel met zes Niskin flessen wordt gebruikt om waterstalen te nemen. Het gebruik van dit toestel heeft als voordeel dat waterstalen kunnen genomen worden op verschillende diepten door de individuele ontgrendelingsmechansimen van de flessen aan te slaan. Vaak wordt er samen met de Niskin flessen, ook een CTD instrument gemonteerd op de carrousel. De waterstalen kunnen gebruikt worden om plankton te bestuderen of om de fysische parameters van het zeewater, of aanwezigheid van contaminatie te onderzoeken.

Geautomatiseerde Infra-Rood Anorganische Koolstof Analysator (AIRICA)

 De ‘Geautomatiseerde Infra-Rood Anorganische Koolstof Analysator’ (AIRICA van MARIANDA), is ontwikkeld om zeer accuraat de hoeveelheid opgeloste anorganische koolstof (DIC) te bepalen in zowel zee- als poriënwater. DIC is de som van alle opgeloste anorganische koolstof (koolstofdioxide, carbonzuur, carbonaat en bicarbonaat ionen).  Het is een van de vier parameters dat het koolstofsysteem karakteriseert. Bovendien is DIC relevant voor onder andere studies met betrekking tot mariene bio-geochemie, klimaatsverandering en verzuring van de oceaan.

Go-flo fles

 Een go-flo fles wordt gebruikt voor het bemonsteren van water in functie van het onderzoek van plankton, nutriënten, pigmentdeeltjes, etc. Een go-flo fles is gelijkaardig aan een Niskin fles met het verschil dat een go-flo fles zo ontworpen is dat contaminatie van het staal verhinderd wordt. Een waterstaal genomen met een Niskin fles kan gecontamineerd worden door een microlaag aanwezig op het wateroppervlak dat rijk kan zijn aan organisch materiaal, spoorelementen en fijn stof.

Meetboei

 Een meetboei is een verankerend drijvend voorwerp waarin meetinstrumenten zijn geplaatst. Het VLIZ heeft een meetboei geïnstalleerd ter hoogte van het kunstmatig rif in het C-Power windpark, op het Belgisch deel van de Noordzee. In de boei is een CTD gemonteerd voor de continue meting van de temperatuur en het zoutgehalte van het zeewater aangevuld met sensoren voor het bepalen van de troebelheid, de stroming, de hoeveelheid opgeloste zuurstof, de zuurtegraad (pH) en de productiviteit van het zeewater. Een, op akoestische telemetrie gebaseerd, ontvangernetwerk om het gedrag en de verplaatstingspatronen van vissen rond de artificiële riffen op te volgen, is eveneens bevestigd aan de boei. Ook een C-POD, bedoeld voor het ontdekken van de aanwezigheid van tandwalvissen, werd eraan vastgemaakt.  De aanwezigheid van een permanent meetstation  op een vast punt levert een toegevoegde waarde aan het marien onderzoek.

Methaansensor

 De methaansensor maakt het mogelijk om op locatie concentraties van in het zeewater opgelost methaan te meten. De sensor is geschikt om langdurig methaanconcentraties op te meten, bv. vastgemaakt aan een ankerplaats. VLIZ heeft deze sensor geoptimaliseerd zodat het aangesloten kan worden op de zeewatertoevoer aan boord van de RV Simon Stevin.

Multibeam sonar

 Een instrument dat geluid gebruikt voor het identificeren van objecten in de waterkolom wordt een SONAR (SOund NAvigation and Ranging) genoemd. Actieve sonars produceren zelf specifieke geluidsgolven en analyseren dan de reflectie (echosounders). Tot deze groep behoren onder andere de multibeam en singlebeam sonar. De multibeam sonar wordt gebruikt om de bodemtopografie te visualiseren.

Niskin fles

 Een Niskin fles is een plastieken cilinder met aan elk uiteinde een dop zodat de fles volledig kan afgesloten worden. Ze wordt gebruikt om waterstalen te nemen op de gewenste diepte en dit zonder gevaar voor vermenging met water van andere dieptes. De waterstalen kunnen gebruikt worden om bijvoorbeeld plankton te bestuderen of om de fysische parameters van het zeewater, of aanwezigheid van contaminatie te onderzoeken. Een Niskin fles kan individueel gebruikt worden of in een carrousel van zes flessen, samen met een CTD instrument.

QuAAtro39 nutriëntenanalysator

 De QuAAtro39 is een ‘segmented flow analyzer’(SFA) die gebruikt kan worden voor de bepaling van de concentratie van verschillende nutriënten in water. De kennis van de concentratie aan nutriënten is essentieel om de kwaliteit van het aquatisch milieu (dat onder druk staat door vervuiling en eutrofiëring) en zijn bio-geochemische status te bepalen.

Scatter- en transmissiemeters LISST 100x/200x

 De scatter- en transmissiemeters LISST-200X, en zijn voorganger LISST-100X (LISST: Laser In-Situ Scattering and Transmissometry) zijn gebaseerd op laserdiffractie, een veel gebruikte techniek om gedetailleerde korrelgroottes en volumeconcentraties te onderzoeken. Hierdoor kan de LISST bijvoorbeeld ook gebruikt worden voor het meten van de grootte en concentraties van oliedruppels in de oceaan of bij onderzoek naar de distributie van plankton. De LISST-100X en 200X worden vaak opgesteld op een tripode en kunnen tot respectievelijk 300 m en 600 m diep geplaatst worden. 

Secchi schijf

 Een Secchi schijf wordt gebruikt om de troebelheid van het water te meten. Verbonden met een touw, wordt de schijf vanop een onderzoeksschip of vanop de oever in het water gelaten tot ze niet langer zichtbaar is. Deze ‘Secchidiepte’ wordt dan gebruikt als maatstaf voor de troebelheid van het water. In het algemeen worden in de oceaan witte schijven gebruikt en een schijf met witte en zwarte kwartjes gebruikt voor meeronderzoek.

Underway data acquisition systeem aan boord van de RV Simon Stevin

 In het droog labo, aan boord van het onderzoeksschip Simon Stevin is  een underway data acquisition systeem geïnstalleerd. Het opgepompte zeewater, stroomt door een systeem van sensoren dat verschillende karakteristieken van het zeewater meet zoals temperatuur, saliniteit, turbiditeit, zuurstof, nutriënten, oppervlakte pCO2 en fluorescentie. De respectievelijke sensoren zijn: een thermosalinograaf, zuurstofsensor, optische nitraatsensor, oppervlakte pCO2 sensor, flow cytometer, fluorimeter en een fast repetition rate fluorimeter. De data verkregen door dit doorstroomsysteem dient ter ondersteuning van het zeewetenschappelijk onderzoek dat uitgevoerd wordt aan boord en vormt een meerwaarde voor de langetermijnsreeksen van de zee.