Cohesiesterktemeter (CSM)
Een cohesiesterktemeter (CSM) is een draagbaar instrument dat de kritische spanning, relatieve erosiesnelheid en bezinkingssnelheid van gelaagde zachte sedimenten meet. Dit veldinstrument kan de erosiegevoeligheid van een oppervlak bestaande uit mariene sedimenten direct opmeten. De cohesiesterktemeter wordt onder meer gebruikt bij onderzoek in intertidale en fluviatiele omgevingen, bij landbouwonderzoek en metingen van de sedimentstabiliteit in zeebodemkernen.
Draagbaar Multibeam Sonar Systeem
Het draagbaar Multibeam Sonar Systeem van het VLIZ (Norbit) bestaat uit een echosounder, een GNSS navigatiesysteem en een bewegingssensor. Het sonar systeem is geschikt voor zowat alle omgevingen, gaande van 1 tot 275 m diepte, en brengt de zeebodem en waterkolom in hoge resolutie in kaart.
Meetsysteem eolisch zandtransport
Eolisch zandtransport is de verplaatsing van zandmassas onder invloed van de wind. Het eolisch zandtransport-meetsysteem bestaat uit verschillende toestellen. Het is een belangrijke set-up om inzicht te krijgen in de dynamiek van het zand van de Belgische stranden.
Gilson dreg
De Gilson dreg bestaat uit een soort ploeg met daarachter een net. Dit instrument wordt door een onderzoeksschip voortgetrokken en wordt vooral gebruikt voor het bemonsteren van ruwe ondergronden, bijvoorbeeld voor staalnames van oesters en schelpen. De Gilson dreg blijkt ook efficiënt te zijn voor het verzamelen van archeologische artefacten. De dreg is niet geschikt om vis te monsteren. De Gilson dreg die het VLIZ ter beschikking stelt, is een replica van de dreg ontworpen door Professor Gustave Gilson (1859-1944).
Hamon grijper
Een Hamon grijper is een instrument dat gebruikt wordt voor het nemen van bodemstalen. Deze bodemstalen kunnen grofkorrelig of gemengd sediment (inclusief kleine keien/stenen) bevatten. De bodemstalen worden meestal gebruikt voor een analyse van de deeltjesgrootte of voor onderzoek van macrobenthos. Vanop een onderzoeksschip wordt een Hamon grijper op de zeebodem gebracht waarbij het sediment ‘gegrepen’ en ingesloten wordt door een 90° rotatiebeweging van een grijp(emmer).
Multi-corer
Een multi-corer is een instrument waaraan een reeks boorkernen zijn vastgemaakt. Deze boorkernen kunnen onverstoorde bodemstalen nemen. De multi-corer wordt opgesteld vanop een onderzoeksschip met een metaalkabel. Het gebruik van dit instrument is vooral handig om variaties in de lokale fauna te onderzoeken. Ook staalnames van het grensvlak tussen het sediment en het zeewater kunnen genomen worden.
Multi-transducer sub-bottom echosounder
De multi-transducer echosounder is uiterst geschikt voor onderzoek in ondiep water, waar het toestel gebruikt kan worden om de zeebodem driedimensionaal te visualiseren in ongeëvenaarde resolutie. Het is een instrument dat nuttig is voor tal van marien wetenschappelijke studies.
Multibeam sonar
Een instrument dat geluid gebruikt voor het identificeren van objecten in de waterkolom wordt een SONAR (SOund NAvigation and Ranging) genoemd. Actieve sonars produceren zelf specifieke geluidsgolven en analyseren dan de reflectie (echosounders). Tot deze groep behoren onder andere de multibeam en singlebeam sonar. De multibeam sonar wordt gebruikt om de bodemtopografie te visualiseren.
Reineck box corer
Een Reineck box corer (ook wel ‘spade corer’ genoemd) is een van de meest gebruikte en eenvoudigste instrumenten voor het nemen van sedimentkernen in de zee. Dit toestel wordt opgesteld vanop een onderzoeksschip en wordt met behulp van een metaalkabel tot op de zeebodem gebracht. De Reineck box corer is geschikt voor elke waterdiepte en neemt een zo goed als onverstoord bodemstaal. Hieruit kunnen kleinere submonsters genomen worden die gebruikt worden voor biologische studies, geochemische analyses, onderzoek van interstitieel water of voor het evalueren van de impact op het milieu.
Sediment profile imaging (SPI)
Sediment Profile Imaging (SPI) is een toestel dat de toplagen van de zeebodem in beeld brengt door middel van een verticale dwarsdoorsnede. Deze techniek zorgt ervoor dat onderzoekers hoge resolutiebeelden van de interface tussen bodem en water kunnen nemen van sedimenten, op een veel snellere en efficiëntere manier dan de traditionele staalnametechnieken (box cores, piston cores, etc.). De SPI kan 15 à 20 cm van het sedimentoppervlak in beeld brengen. Dit beeld geeft zowel kwantitatieve als kwalitatieve informatie over het biologische (bioturbatie, epifauna), chemische (redoxdieptes) en fysische (gelaagdheid, menselijke/natuurlijke verstoring) karakter van het sediment. Door een reeks van beelden over verschillende tijdsperiodes te maken kan men informatie verkrijgen over hoe organismen zich gedragen of hoe de structuur van het sediment verandert doorheen de tijd. De SPI kan gebruikt worden voor zowel mariene als zoetwater systemen als in estuaria tot een diepte van 4000 m.
Singlebeam sonar
Een instrument dat geluid gebruikt voor het identificeren van objecten in de waterkolom wordt een SONAR (SOund NAvigation and Ranging) genoemd. Actieve sonars produceren zelf specifieke geluidsgolven en analyseren dan de reflectie (echo) hiervan (echosounders). Tot deze groep behoren onder andere de singlebeam en multibeam sonar. Een singlebeam sonar wordt gebruikt om bathymetrische kaarten op te stellen alsook voor onderzoek van vispopulaties en –dynamiek.
Van Veen grijper
Een Van Veen grijper neemt (verstoorde) sedimentmonsters, tot een diepte van 15 cm, van de zeebodem. Wanneer deze grijper op de bodem gebracht wordt, kan deze sediment ‘happen’ met behulp van de grijperhelften. De Van Veen grijper wordt vooral gebruikt voor het bestuderen van macrofauna en is minder geschikt voor staalnames van (1) een grofkorrelige ondergrond, (2) hardere bodems en (3) in een omgeving waar sterke stromingen voorkomen.
Vibrocorer
Een vibrocorer is het ideale instrument om onverstoorde bodemkernen te bekomen van een relatief grote lengte. Het VLIZ beschikt voortaan over een OSIL high-power vibrocorer systeem dat een kern kan nemen tot 3 m lang met een diameter van 96 mm en dit in waterdieptes tot 100 m. Het toestel wordt ingezet vanaf het onderzoeksschip Simon Stevin.