Op 10 maart 2025 namen we afscheid van dr. ir. Edmonde ’Mony’ Jaspers, een baanbrekende figuur in het Vlaamse zeewetenschappelijke landschap. Geboren te Antwerpen op 3 april 1940, wijdde Mony haar leven aan het marien onderzoek in België.
Na haar middelbare studies en een initiële carrière in de administratieve sector, vond Mony haar ware passie in de wetenschap. Ze studeerde met een studiebeurs aan de toenmalige Rijksuniversiteit Gent – de kandidaturen aan de Rijkslandbouwhogeschool, later omgevormd tot de Faculteit Landbouwwetenschappen, nu de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen - en behaalde in 1967 haar ingenieursdiploma in de richting Bosbouw. Haar wetenschappelijke zoektocht bracht haar vervolgens naar de Louisiana State University in Baton Rouge in de Verenigde Staten, waar ze in 1969 haar Master of Science in ‘Fisheries’ behaalde aan de School of Forestry and Wildlife Management. In 1972 promoveerde ze aan het nieuw opgerichte Department of Marine Sciences tot Doctor in de Wetenschappen.
In een tijd waarin vrouwen nog zelden ingenieur werden, en al helemaal niet naar het buitenland trokken om verder te studeren en te doctoreren, was Mony een pionier en een rolmodel voor velen.
Haar grootste verdienste op professioneel vlak was zonder twijfel haar rol als directeur van het Instituut voor Zeewetenschappelijk Onderzoek (IZWO). In 1972 werd ze als eerstaanwezend assistent vanuit de dienst van prof. em. Guido Persoone aan de Universiteit Gent gestationeerd in het IZWO, en vanaf 1974 was ze er voltijds werkzaam. Gedurende 25 jaar, tot de opheffing van het instituut in 1999, leidde ze het IZWO met vastberadenheid en visie. Onder haar leiding groeide het IZWO, met beperkte middelen vanuit de provincie West-Vlaanderen, uit tot een multidisciplinair platform dat onderzoekers uit diverse domeinen samenbracht, congressen, studiedagen, opleidingen en veldwerk organiseerde, en internationale samenwerkingen stimuleerde. Ze stond bovendien aan de wieg van de European Aquaculture Society (EAS) en speelde een cruciale rol bij de oprichting van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) in 1999, waar ze na de integratie van IZWO haar carrière voortzette tot haar pensioen in 2003.
Ook na haar pensioen bleef Mony het VLIZ op de voet volgen. Tot eind vorig jaar woonde ze nog regelmatig activiteiten van de instelling bij en benadrukte ze telkens hoe trots ze was op de groei en impact ervan. Ze beschouwde het VLIZ als het legaat van haar carrière en als een blijvende verwezenlijking voor het marien-wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen.
Mony Jaspers was niet alleen een gedreven wetenschapper en directeur, maar ook een mentor en een bruggenbouwer. Haar scherpe intellect en perfectionisme werd gecombineerd met een warme, no-nonsense persoonlijkheid. Ze geloofde sterk in de kracht van samenwerking en kennisdeling, was genereus en wist collega’s en jonge medewerkers te inspireren.
Haar nalatenschap leeft voort in de instituten en structuren die ze hielp opbouwen en in de vele mensen die door haar passie en doorzettingsvermogen zijn beïnvloed. De Belgische mariene wetenschappen zouden niet hetzelfde zijn zonder haar toegewijde inzet.
Mony woonde in Bredene waar ze, na een lange ziekte en een korte opname in het woonzorgcentrum Jacky Maes, overleed op 10 maart 2025.
We zullen haar missen, maar haar invloed zal blijven nazinderen in de golven van de Vlaamse zeewetenschap.