Het Joint Programming Initiative Healthy and Productive Seas and Oceans (JPI Oceans) is een pan-Europees intergouvernementeel platform. Het streeft ernaar de efficiëntie en impact van onderzoek en innovatie voor duurzaam gezonde en productieve zeeën en oceaan te verhogen. VLIZ ondersteunt, in opdracht van de Vlaamse overheid, het secretariaat van JPI Oceans. Dat doet het door een voltijdse medewerker ter beschikking te stellen voor het secretariaat van JPI Oceans in Brussel. Daarnaast host VLIZ de website van JPI Oceans en biedt het technische ondersteuning bij het updaten en verder ontwikkelen van de website.
In 2023 bereikte JPI Oceans een belangrijke mijlpaal met de lancering van een nieuwe gezamenlijke oproep gericht op de ecologische aspecten van diepzeemijnbouw. Met de steun van België, Duitsland, Italië, Nederland, Polen, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk streeft JPI Oceans naar een verdere vooruitgang van de wetenschappelijke kennis ter ondersteuning van de beleidsvorming over diepzeemijnbouw. Die is nodig om tegelijkertijd de analyse van gerelateerde ethische implicaties en maatschappelijke gevolgen te vergemakkelijken.
2023 was ook het jaar waarin nieuwe Joint Actions van start gingen rond de introductie van blue carbon en in verband met de dynamiek van veranderende mariene lichtlandschappen. Eerste stappen om ook aan de slag te gaan met de problematiek van jachthavens en van offshore grondwaterbronnen, onderstrepen de toewijding van JPI Oceans om nieuwe mariene en maritieme uitdagingen en kansen aan te pakken.
Daarnaast organiseerde JPI Oceans, in samenwerking met zijn zusterinitiatieven BlueBio, MarTERA en AquaticPollutants Cofund, tussentijdse en slotbijeenkomsten voor 71 lopende projecten. Die situeren zich in actuele thema’s als opkomende verontreinigende stoffen, maritieme technologieën, microplastics en de blauwe bio-economie.
JPI Oceans speelde ook een actieve rol in de ondersteuning van belangrijke initiatieven op zowel Europees als mondiaal niveau. Zo droeg JPI Oceans bij aan het EU Mission Charter en het VN-Decennium voor de Oceaan, via de Joint Actions rond Cumulatieve effecten, Microplastics en Onderwatergeluid, en middels de oprichting van de Blue Carbon expertgroep.
JPI Oceans werkte verder samen met verschillende sectoren om de kloof tussen onderzoek, beleid, onderwijs en kunst te overbruggen. Hoogtepunten waren de organisatie van een informatief evenement rond microplastic-onderzoek in het Europees Parlement, een science-policy workshop in Malta over "Good Environmental Status" van de Europese wateren, en de ondersteuning van educatieve initiatieven zoals BlueBio's trainingscursussen over bioraffinagetechnologieën en nevenstromen van de visserij. Verder droeg JPI Oceans bij aan een kunsttentoonstelling in Brussel, met nadruk op de culturele betekenis van zeeën en oceaan.
Tot slot heeft JPI Oceans in 2023 gezorgd voor continuïteit en ondersteuning ten aanzien van MarTERA-projecten, na de afronding van het gerelateerde ERA-NET Cofund.