Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft als taak het publiceren van betrouwbare en samenhangende statistische informatie, die inspeelt op de behoefte van de samenleving. Naast de verantwoordelijkheid voor de nationale (officiële) statistieken is het CBS ook belast met de productie van Europese (communautaire) statistieken. De wettelijke grondslag voor het CBS is de "Wet op het Centraal Bureau voor de Statistiek" van 20 november 2003 (Staatsblad 2003, 516).
De CBS-wet is laatstelijk gewijzigd bij Wet van 15 december 2004, houdende wijziging van de Wet op het Centraal bureau voor de statistiek in verband met de uitvoering van de nieuwe Intrastatverordening (Staatsblad 2004, 695)
De informatie die het CBS publiceert, omvat vele maatschappelijke aspecten, van macro-economische indicatoren als economische groei en consumentenprijzen, tot de inkomenssituatie van personen en huishoudens. Het onderzoeksprogramma (meerjarenprogramma en werkprogramma) van het CBS wordt vastgesteld door de Centrale Commissie voor de Statistiek (CCS). Dit is een onafhankelijke commissie die waakt over de onafhankelijkheid, onpartijdigheid, relevantie, kwaliteit en continuïteit van het statistische programma. De DG is onafhankelijk als het gaat om de keuze van onderzoeksmethoden en de beslissing om uitkomsten te publiceren.
Het CBS wil tot een maximale vermindering van de administratieve lasten voor bedrijfsleven en burger komen. Hiertoe worden zoveel mogelijk bestaande administratieve bestanden van de overheid en buiten de overheid (maar wel gefinancierd met publieke middelen) gebruikt. De gegevens uit deze bestanden worden kosteloos aan het CBS verstrekt. Voor zover bestaande registraties niet toereikend zijn, houdt het CBS ter aanvulling jaarlijks enquêtes onder bedrijven en burgers. Bedrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden verplicht worden gegevens aan het CBS te verstrekken. Die verplichting kan het CBS zelf kracht bijzetten met bestuurlijke boete en lastgeving onder dwangsom. Het CBS op zijn beurt is verplicht tot geheimhouding van de individuele gegevens.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is sinds 3 januari 2004 een Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO). De hiërarchische relatie tussen minister en organisatie is doorbroken. De minister van Economische Zaken heeft echter een systeemverantwoordelijkheid voor de statistische informatievoorziening van rijkswege. Dat wil zeggen dat hij politiek verantwoordelijk is voor wetgeving en budget, voor het in stand houden van de voorwaarden voor een onafhankelijke en publieke productie van kwalitatief goede en betrouwbare statistieken. De kosten voor de uitoefening van taken ter uitvoering van deze wet komen ten laste van de rijksbegroting. |
