1) Europese richtlijnen voor beschermde gebieden en invasieve uitheemse soorten
Officiële naam: European guidelines on protected areas and invasive alien species
Document: 2014
Deze richtlijnen, gericht aan beleidsmakers en beheerders, hebben als doel de belangrijkste beginselen te duiden die voor de beschermde gebieden moeten worden vastgesteld om de dreiging van invasieve soorten op lokaal, nationaal en supranationaal niveau te voorkomen en te beheersen. De richtsnoeren geven ook concrete voorbeelden van ‘beste praktijken’ voor de preventie en het beheer van invasieve soorten in beschermde gebieden. Verder wordt ook het belang van een verhoogd bewust, dataverzameling, informatiedoorstroming (inclusief data sharing) en monitoring aangekaart met het oog op een snelle reactie bij nieuwe invasies.
2) ICES richtlijnen inzake de introductie en transfer van mariene organismen
Officiële naam: ICES code of practice on the introduction and transfer of marine organisms
Document: 2005
Deze richtlijnen voorzien in aanbevolen procedures en praktijken om de risico’s van schadelijke effecten door de opzettelijke introductie en verplaatsing van mariene (inclusief brakke) organismen te verminderen. De richtlijnen omvatten aanbevelingen die betrekking hebben op een implementatiestrategie en de stappen die moeten worden doorlopen voordat een nieuwe soort (inclusief genetisch gemodificeerde en polyploïde organismen) wordt geïntroduceerd. Er werden ook procedures opgesteld met het oog op de processen die gevolgd moeten worden nadat werd beslist om over te gaan tot introductie, evenals worden aanbevelingen geformuleerd voor het beleid voor lopende introducties of verplaatsingen die een vast onderdeel van de commerciële praktijk vormen.
ICES richtte twee werkgroepen op voor het bestuderen van biologische invasies en niet-inheemse soorten: de ICES/IOC/IMO Working Group on Ballast and Other Ship Vectors (WGBOSV) en de Working Group on Introduction and transfers of Marine Organisms (WGITMO).
3) FAO Gedragscode voor een verantwoorde visserij
Officiële naam: FAO Code of conduct for responsible fisheries
Document: 1995
De code bevat beginselen en internationale gedragsnormen voor verantwoorde praktijken met het oog op de effectieve instandhouding, het beheer en de ontwikkeling van levende aquatische hulpbronnen, met inachtneming van het ecosysteem en de biodiversiteit. De code stelt dat staten met de buurlanden dienen te overleggen voordat niet-inheemse soorten in grensoverschrijdende ecosystemen worden geïntroduceerd (Artikel 9.2.3). Tevens dient getracht te worden om de schadelijke gevolgen van de introductie van niet-inheemse soorten of genetisch gewijzigde bestanden die worden gebruikt voor de aquacultuur, met inbegrip van de kweekvisserij, in wateren tot een minimum te beperken, vooral wanneer er een aanzienlijk risico bestaat voor verdere verspeiding. De staten moeten, waar mogelijk, maatregelen bevorderen om nadelige genetische, ziekte- en andere effecten van ontsnapte gekweekte vis op wilde bestanden, tot een minimum te beperken (Artikel 9.3.1).
Officiële naam: IUCN guidelines for the prevention of biodiversity loss caused by alien invasive species
Document: 2000
Deze richtlijnen hebben als doel de lokale, nationale en regionale overheden en beheersorganen bij te staan bij de uitvoering van Artikel 8h van het Verdrag inzake biologische diversiteit (CBD, zie Globaal beleidskader), dat als doel stelt de introductie van NIS te voorkomen en NIS die ecosystemen, habitats of soorten bedreigen te beheren of uit te roeiien. De IUCN-richtlijnen zijn gebaseerd op het voorzorgsbeginsel en op wat nodig is om biodiversiteitsverlies (inheems) door uitheemse invasieve soorten te voorkomen. Verder wil de IUCN op deze wijze bijdragen tot de ontwikkeling van strategieën, regelgeving en praktische maatregelen op internationaal, regionaal, nationaal en lokaal niveau (o.a. CBD, GISP, CITES, WTO, etc.) en wil men een verhoogd bewustzijn creëren rond de problematiek van invasieve uitheemse soorten bij alle belanghebbenden. De richtlijnen werden uitgewerkt door de Invasive Species Specialist Group.
5) IUCN richtlijnen voor herintroducties en andere conservatie-translocaties
Officiële naam: IUCN guidelines for reintroductions and other conservation translocations
Document: 2013
Deze richtlijnen vormen een antwoord op de huidige versnelde ecologische veranderingen. Zo is er globaal sprake van een toenemende druk op de biodiversiteit als gevolg van habitatverlies, biologische invasies en klimaatverandering. Deze laatste is een voorname trigger achter het voorstel om organismen opzettelijk buiten hun inheemse verspreidingsgebied te introduceren, een oefening met grotere risico’s dan een versterking of herintroductie. Hoewel een dergelijke ‘geassisteerde kolonisatie’ controversieel is, wordt verwacht dat het in de toekomst steeds meer zal worden toegepast met het oog op het behoud van de biodiversiteit. De IUCN-richtlijnen benadrukken de noodzaak om alternatieven voor translocaties te overwegen, wijzen op hiaten in ecologische kennis en benadrukken de risico’s (potentieel invasief karakter) verbonden aan opzettelijke translocaties.
6) Richtlijnen voor het beheer van invasieve soorten op eilanden
Officiële naam: Guidelines for invasive species planning and management on islands
Document: 2018
Het doel van dit document is om verantwoordelijken te helpen bij de planning en het beheer van invasieve soorten op eilanden, met als doel de negatieve effecten van invasieve soorten op het rijke en kwetsbare natuurlijke erfgoed, de gemeenschappen en de bestaansmiddelen van de eilanden te verminderen.