De Noordzee speelt al decennialang een centrale rol in het Europese energielandschap omwille van zijn historische rijkdom aan fossiele brandstoffen. Het Noordzeegebied beschikt echter ook over heel wat troeven om – nu en in de toekomst – een sleutelrol te spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Het VLIZ hield in zijn nieuwste beleidsinformerende nota verschillende mariene klimaatmitigerende benaderingen tegen het licht – en selecteerde er daarbij vijf die op de Noordzee kunnen gerealiseerd worden: (1) Offshore hernieuwbare energie, (2) Koolstofscaptatie en -opslag (CCS), (3) Marine geo-engineering, (4) Blue Carbon en (5) Mariene reservaten. Hoewel elk van de verschillende pistes een zekere belofte inhouden, blijken er ook belangrijke ecologische en maatschappelijke aandachtspunten.
Dat onze aarde opwarmt is intussen een algemeen aanvaard en goed ingeburgerd gegeven. Klimaatwetenschappers verzamelen echter steeds meer bewijs dat erop wijst dat de internationale klimaatstrijd in zijn huidige vorm zal tekortschieten om de opwarming van de aarde te limiteren tot een niveau waarbij de ergste klimaatschade vermeden kan worden. Er is met andere woorden nood aan daadkrachtige en realistische mogelijkheden om de klimaatactie op korte termijn te verscherpen en versnellen.
Tot op heden keken beleidsmakers vooral naar de mogelijkheden die zich situeerden op het land om de klimaatopwarming af te remmen, maar vandaag is er ook een groeiende aandacht voor het mitigatiepotentieel van de oceaan, de zogenaamde oceanische of mariene klimaatmitigatie. De oceaan is immers van nature uit een belangrijke opslagplaats voor CO2 (jaarlijks wordt 25-30% van de door de mens uitgestoten CO2 opgenomen door de oceaan). Maar de zeeën en oceaan hebben ook nog andere troeven in handen, zoals een enorme beschikbaarheid aan open ruimte, golven, getij, zeestromen, etc. die kunnen ingezet worden in het kader van klimaatmitigatie. Bovendien zijn we vandaag, dankzij de huidige wetenschappelijke inzichten en technologische mogelijkheden, in staat het mitigatiepotentieel van deze troeven te benutten en zelfs te vergroten.
Ook de Noordzee biedt heel wat mogelijkheden in de strijd tegen de klimaatopwarming, zo blijkt uit een nieuwe beleidsinformerende nota van het VLIZ. In deze nota wordt dieper ingegaan op het potentieel, de haalbaarheid en de ecologische en maatschappelijke voor- en nadelen van vijf mariene klimaatmitigerende benaderingen die op onze Noordzee gerealiseerd kunnen worden: (1) Offshore hernieuwbare energie, (2) Koolstofscaptatie en -opslag (CCS), (3) Marine geo-engineering, (4) Blue Carbon en (5) Mariene reservaten.
Uit deze desktop analyse blijkt dat er sommige benaderingen – zowel vanuit een industriële hoek als vanuit een natuurlijke benadering – beloftevolle mogelijkheden kunnen bieden. Maar dat nagenoeg alle strategieën nog nood hebben aan een stevige portie wetenschappelijk onderzoek om zowel de beleidsmakers als de maatschappij te ondersteunen om de implicaties van deze mariene klimaatmitigatie- en adaptatiestrategieën in een veranderende wereld beter te begrijpen.
Daarnaast moeten we er ook rekening mee houden dat de aarde (met inbegrip van de oceaan), ongeacht men erin slaagt de opwarming te beperken, alsnog significante klimaatstress en schade zal ondervinden. Dit betekent dat overheden in hun klimaatbeleid de klimaatmitigatie niet meer kunnen loskoppelen van klimaatadaptatie (kustverdediging, watervoorziening, hitte resistente maatregelen, etc.). Mariene klimaatmitigatie kan en mag dus niet gezien worden als een substituut voor klimaatacties op het land, maar dient complementair te zijn aan het gamma van reeds bestaande mogelijkheden. Hoe dan ook zijn een doorgedreven multidisciplinaire samenwerking, transparantie en communicatie cruciaal richting een duurzame, maatschappelijk aanvaarde en daadkrachtige mariene klimaatmitigatiestrategie die ons in staat stelt dichter bij de klimaatdoelen te komen zonder hierbij in welvaart of welzijn in te boeten.
Referentie
Dauwe, S.; Verleye, T.; Pirlet, H.; Martens, C.; Sandra, M.; Moulaert, I.; De Raedemaecker, F.; Devriese, L.; Chisala, C.; Mees, J. (2021). Mariene klimaatmitigatie: een wetenschappelijke synthese van de meest pertinente oplossingsrichtingen voor het Noordzeegebied. VLIZ Beleidsinformerende Nota's, 2021_003. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): Oostende. 70 pp. [Meer]