Geïntegreerd Beheer van Kustgebieden |
|
De kustzone |
|
Duurzame Ontwikkeling |
|
Indicatoren en Duurzaamheidsbarometer |
|
DIPSIR-kader |
|
Indicatorfiche |
Geïntegreerd Beheer van Kustgebieden
"een voortdurend proces met als algemene doelstelling de verwezenlijking van duurzame ontwikkeling in de kustzone door middel van een optimaal beheer van de menselijke activiteiten in deze zone, teneinde de toestand van het kustmilieu te verbeteren en zijn diversiteit te handhaven" (Europese Commissie). Meer lezen.
De kustzone
"Is een strook land en zee van uiteenlopende breedte, die bestaat uit dat deel van het land dat beïnvloed wordt door zijn nabijheid tot de zee en dat deel van de zee dat beïnvloed wordt door zijn nabijheid tot het land, en de natuurlijke kustsystemen en de gebieden waarbij menselijke activiteiten het gebruik van kustbronnen impliceren, omvat". Klik hier voor een overzicht van het hier gebruikte studiegebied. (link voorzien).
Duurzame Ontwikkeling
"die ontwikkeling die gericht is op bevrediging van de noden van het heden zonder deze van de komende generaties in het gedrang te brengen, en waarvan de realisatie een veranderingsproces vergt waarin het gebruik van hulpbronnen, de bestemming van investeringen, de gerichtheid van technologische ontwikkeling en institutionele veranderingen worden afgestemd op zowel toekomstige als huidige behoeften" (Brundtland-rapport, 1987). Meer lezen.
Indicatoren en Duurzaamheidsbarometer
Eén van de manieren om een complexe materie als duurzame ontwikkeling van de kust beheersbaar te maken en te concretiseren in hanteerbare gegevens, is de ontwikkeling van een set van indicatoren.
Een indicator een maat (gegeven/getal/waarde/…) die een belangrijk fenomeen beschrijven en die toelaat om de stand van zaken van een toepassingsgebied weer te geven. Wie wil nagaan of het kustgebied evolueert in de richting van duurzaamheid, kan een set van indicatoren samenstellen die op regelmatige basis bijgehouden wordt en die de evolutie naar (of weg van) duurzaamheid in kaart brengt. Het geheel van de indicatoren wordt een "duurzaamheidsbarometer genoemd". Meer lezen.
DIPSIR-kader
= DPSIR-analysemodel (Driver-Pressure-State-Impact-Responses). Dit analysemodel wordt gebruikt om indicatoren te kunnen interpreteren. Het laat toe de voornaamste onderlinge verbanden tussen de indicator en het gemeten effect te bepalen. De betekenis van de initialen DPSIR stemt overeen met vijf functies:
- D voor Driving forces (Sturende krachten): Die eerste functie slaat op de sturende krachten, met andere woorden, de menselijke activiteiten en processen. Bijvoorbeeld: de productie van goederen en diensten, toerisme en sparen.
- P voor Pressure (Druk op het milieu): De tweede functie stemt overeen met de druk die op de menselijke en natuurlijke hulpbronnen wordt uitgeoefend. Bijvoorbeeld: de uitstoot van broeikasgassen en werkloosheid.
- S voor State (Toestand van het milieu): De derde functie beschrijft de toestand van de menselijke en de natuurlijke hulpbronnen waarop die druk inwerkt. Bijvoorbeeld: de ozonconcentratie en het percentage mensen dat onder de armoedegrens leeft.
- I voor Impact (Gevolgen): De vierde functie beschrijft de rechtstreekse gevolgen van de uitgeoefende druk voor de mens en zijn milieu en ook de weerslag van veranderingen in de maatschappij en het natuurlijk milieu. Bijvoorbeeld: het sterftecijfer dat te wijten is aan bepaalde vormen van vervuiling en bepaalde gezondheidsproblemen.
- R voor Response (Maatregelen): De vijfde functie slaat op de politieke en maatschappelijke keuzen, die gemaakt worden om tegemoet te komen aan maatschappelijke en milieuproblemen. Bijvoorbeeld: het niveau van de overheidsuitgaven en het bestaan van minimuminkomens.
Zonder een volledig model van de wisselwerking tussen alle economische, sociale en ecologische factoren van de ontwikkeling te willen zijn, maakt dit DPSIR-model het mogelijk de ingewikkelde banden tussen de economische activiteit en de toestand van de maatschappij en het milieu te benaderen. Volgens dit model bestaat er een oorzakelijk verband tussen de sturende krachten en de druk, die op de staat van het milieu en de maatschappij wordt uitgeoefend. De impact hiervan leidt uiteindelijk tot maatschappelijke antwoorden die de dynamiek van het systeem verzekeren. Het model maakt het aldus mogelijk het verband te leggen tussen de oorzaken van de ecologische en de maatschappelijke problemen, hun weerslag en de antwoorden die de maatschappij ervoor aanbrengt. De indicatoren kunnen worden gekoppeld aan of worden verdeeld volgens de vijf functies in dit model. Maar naar gelang van het gekozen thema en het bewezen oorzakelijk verband, kunnen bepaalde indicatoren onder verschillende functies gerangschikt worden. De klassering van de indicatoren volgens de vijf functies is niet altijd eenduidig.
Indicatorfiche
Een indicatorfiche geeft bijkomende informatie over de indicatoren:
- Indicatoromschrijving (naam, definitie, meeteenheid, plaatsing in het DIPSIR kader, referentie)
- Beleidsrelevantie (betekenis, prioriteit, betrokken beleidsdomein(en), verbanden met andere indicatoren en internationaal gebruik, streefwaarden, relevante conventies, akkoorden en wetgeving)
- Methodologische beschrijving en onderliggende definities
- Gegevens in verband met de dataverzameling.
