De oceaan, die het aardoppervlak voor meer dan 70% bedekt, blijft een ongerept vat vol mysterie. Ook in 2024 werden weer heel wat nieuwe mariene soorten ontdekt en beschreven. Op 19 maart, World Taxonomic Day – een jaarlijkse gelegenheid die de rol van taxonomen viert – staan we stil bij het belang van het catalogeren van nieuwe soorten voor onze kennis, die noodzakelijk is om onze planeet te begrijpen. Het World Register of Marine Species (WoRMS) vraagt elk jaar aan een team van mariene taxonomen wereldwijd om een top 10 op te stellen van de meest opmerkelijke nieuwe mariene ontdekkingen van het afgelopen jaar 2024: van mysterieuze slakken die de diepzee verlichten tot glinsterende wormen die zich voeden met methaan.
Na 250 jaar beschrijven, benoemen en catalogiseren van de soorten waarmee we als mens samen onze planeet Aarde delen, zijn we helaas nog ver verwijderd van een volledige census. Elke dag zijn taxonomen in laboratoria, musea en in het veld dan ook in de weer met het verzamelen, catalogiseren, identificeren, vergelijken, beschrijven en benoemen van soorten die nieuw zijn voor de wetenschap.
Elk jaar worden er in zee nog gemiddeld 2000 fascinerende nieuwe soorten ontdekt. 2024 was in die zin een topjaar, met meer dan 3200 mariene soorten beschreven en toegevoegd aan het World Register of Marine Species (WoRMS), waaronder ongeveer 610 fossiele soorten.
Via de catalogus op marinespecies.org weten we dat er vandaag minstens 247.000 mariene soorten wereldwijd zijn beschreven. De lijst met namen worden gecoördineerd door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) in Oostende, maar up-to-date gehouden met de waardevolle hulp van meer dan 340 taxonomen van over de hele wereld.
Net als voorgaande jaren lanceert WoRMS samen met die taxonomen een top-10 van fascinerende nieuwkomers die onze kijk op de onderwaterwereld voor altijd kunnen veranderen.
1. De mysterieuze mollusk – Bathydevius caudactylus
Deze bioluminescente naaktslak werd al meer dan 20 jaar geleden ontdekt op video- en camerabeelden gemaakt in de diepere wateren van de Stille Oceaan. Maar nu pas is de “mystery mollusc” beschreven geraakt. Ze heeft een opvallend uitsteeksel in de vorm van vingers aan haar staart.
2. De goddelijke-draak-schildworm – Chaetoderma shenloong
Met een lengte tot meer dan 150 mm is de goddelijke-draak-schildworm een van de grootste bekende soorten van de weekdierklasse Caudofoveata. Deze groep bestaat uit wormachtige dieren die in sedimenten leven. Het langgerekte, met schubben bedekte lichaam van de worm doen denken aan de mythische en mysterieuze Chinese draak Shén Loong, bekend bij velen door de populaire manga- en animeserie Dragon Ball. Dit inspireerde de soortnaam "goddelijke draak-schildworm".
3. De imitatorworm – Cryptochaetosyllis imitatio
Deze borstelworm is een meester in vermomming. Ze heeft het vermogen om uiterlijk en gedrag aan te passen, en kan zelfs andere dieren nabootsen om te overleven. Dit maakt haar uniek in het mariene milieu, én met een van de meest inventieve overlevingsstrategieën.
4. De sterk vertakte Pterobranch – Rhabdopleura emancipata
Pterobranchen zijn kleine wormachtige filtervoedende dieren die platte kolonies vormen. In tegenstelling tot de vele fossiele soorten, waren tot voor kort slechts 8 soorten moderne pterobranchen gekend. In de diepe kustwateren van Nieuw-Zeeland, zijn vier nieuwe soorten ontdekt waarbij deze top-10 soort zich onderscheidt door in drie dimensies te vertakken.
5. John Hooper's vleesetende spons – Abyssocladia johnhooperi
Deze carnivore spons vangt kleine prooien met haakvormige structuren. De naam eert de prominente mariene bioloog John Hooper voor zijn bijdragen aan de studie van sponzen.
6. De Ranma naaldkreeft– Apseudes ranma
Een kleine kreeftachtige die leeft in kustsedimenten. Zijn naam refereert naar de Japanse manga 'Ranma ½' en duidt op zijn vermogen om snel van geslacht te veranderen, zeldzaam in de dierenwereld.
7. Shimomura's boonvormige pissebed – Anthuroniscus shimomurai
Deze parasitaire pissebed infecteert de broedbuidel van andere soorten mariene pissebedden. Met een uniek boonvormige lichaam kan hij zich aan zijn gastheer hechten en voedingsstoffen onttrekken. De naam referereert naar Dr. Michitaka Shimomura een Japanse isopoden expert.
8. De Scripps' neef houtbewonende zeester – Caymanostella scrippscognaticausa
Deze kleine zeester leeft op hout dat naar de diepzee en oceaanbodem zinkt. De naam eert de “Cousins for Causes”, de vrijwillige jongerenwerking van het Scripps Institution of Oceanography.
9. De dubbele-lokaas-hengelvis – Gigantactis paresca
Deze hengelvis onderscheidt zich met zijn dubbele lokorganen die bovendien ook nog licht uitstralen, en waarmee ze prooien vangen in de diepzee. Deze vreemde vis werd ontdekt in de Clarion Clipperton Zone, een uitgestrekt gebied in de Stille Oceaan dat bestemd is voor diepzeemijnbouw.
10. De Chimera bidsprinkhaankreeft – Incertasquilla chimera
Terwijl andere bidsprinkhaankreeften krachtige stoten uitdelen, gaat deze nieuwe soort mantisgarnaal zijn prooien opspiezen en doorboren. Omdat hij een unieke mix van kenmerken vertoont – vandaar de Griekse mythologische naam 'chimera' – was deze nieuwe soort moeilijk inpasbaar in de bestaande taxonomie van bidsprinkhaankreeften.