Op 21 april 2021 lanceerden de Verenigde Naties hun tweede ‘World Ocean Assessment’ (WOA II). Honderden zeewetenschappers beoordelen in dit meer dan 1000 pagina’s lijvige document de huidige toestand van de wereldzeeën, en leggen lacunes in de kennis bloot. Onder hen ook experten van het VLIZ-datacentrum en van het door Vlaanderen gesteunde ‘Ocean Biodiversity Information System’ (OBIS), beide gevestigd in Oostende.
Het World Ocean Assessment (WOA) is een initiatief van de Verenigde Naties. Het gaat uit van de vaststelling dat er behoefte is aan een regelmatig proces van wereldwijde rapportage over de toestand van het mariene milieu. Vanuit een wetenschappelijke basis, levert dit document een ijkpunt voor het inschatten van de doeltreffendheid van bestuurs- en beleidsbeslissingen, en een leidraad bij het ontwikkelen van nieuwe probleemoplossende strategieën en technologieën. Daarnaast toont deze publicatie ook hoe het gesteld is met de kennis van de oceaan en met hoe de mens dit ecosysteem gebruikt en beïnvloedt.
Data-experten van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) mochten zich rekenen tot de 300 geselecteerde deskundigen uit een wereldwijde pool van 780 die bijdroegen tot dit sleuteldocument. Terwijl het eerste rapport (WOA I) gericht was op het vaststellen van een beginsituatie anno 2015, breidde het toepassingsgebied van de tweede cyclus (WOA II; 2016-2020) zich uit tot het evalueren van trends en het identificeren van kennishiaten.
In beide cycli (WOA I en WOA II) werd gebruik gemaakt van twee wereldwijd erkende, door VLIZ beheerde mariene databanken: het World Register of Marine Species (WoRMS), een catalogus van soortnamen, en MarineRegions, een geografisch woordenboek van mariene plaatsnamen. Deze twee onderdelen van de LifeWatch Species Information Backbone droegen bij aan twee hoofdstukken in WOA II.
Hoofdstuk 6A beschrijft de biodiversiteit van het plankton, en bevat met name informatie over eencellig fytoplankton, bacteriën, virussen en metazoöplankton. Hoofdstuk 6B focust op ongewervelde bodemdieren (benthos). Met name in dit laatste hoofdstuk heeft de LifeWatch Species Information Backbone zijn waarde voor de betrokken wetenschappers bewezen, door informatie uit het World Register of Marine Species (WoRMS) en MarineRegions te combineren met data uit het Ocean Biodiversity Information System (OBIS), en beschikbaar te maken voor analyse.
De Vlaamse steun aan het VLIZ en aan LifeWatch (via FWO) enerzijds, evenals de bijdrage van Vlaanderen (via FUST) aan OBIS – beide gevestigd in Oostende – zet de kuststad en Vlaanderen andermaal op de wereldkaart als bijzondere ‘hub’ voor oceaanwetenschappen.