Bedoeling van de Ocean Census is om in de komende 10 jaar wereldwijd 100.000 nieuwe mariene soorten te vinden. Het project kost naar schatting 1 miljard dollar en wordt gefinancierd door de Nippon Foundation en Nekton, filantropische stichtingen uit respectievelijk Japan en het Verenigd Koninkrijk. Opgestart in 2023, heeft de Ocean Census de bedoeling om met een internationaal consortium van mariene wetenschappers tien jaar lang overal ter wereld de oceaan te gaan afschuimen om nieuwe soorten – van groot tot klein – te ontdekken. De nieuwe soorten zullen op termijn ook het Wereldregister voor Mariene Soorten (WoRMS) een boost geven.
Mariene biologen schatten dat er in potentieel 1 à 2 miljoen mariene organismen leven in de globale oceaan. Ondertussen zijn er om en bij de 246.500 soorten beschreven (zie Wereldregister voor Mariene Soorten WoRMS). Er valt dus nog heel wat te ontdekken! Maar gemakkelijk wordt het niet om er zomaar 100.000 extra soorten aan toe te voegen. De oceaan is voor grote delen zeer onherbergzaam. En net in die zones verwachten de wetenschappers de meeste nieuwe soorten te ontdekken.
Eenmaal een nieuwe soort gevonden, duurt het ook nog wel even om die soort te beschrijven, documenteren en een naam te geven. Vergelijk het met de in het begin van deze eeuw door de Sloan Foundation gefinancierde Census of Marine Life (2000-2010), waar tijdens 540 expedities over 10 jaar tijd iets meer dan 6000 nieuwe soorten gevonden zijn. Op het einde van het project in 2010 waren amper een kwart (1200) soortbeschrijvingen klaar en afgewerkt. Leen Vandepitte: “Elke nieuwe ontdekking moet exact gedocumenteerd, vergeleken en geïndexeerd worden. Dat is een heel tijdrovend proces. Er zijn wereldwijd veel te weinig taxonomen actief, om al die nieuwe soorten vlot verwerkt te krijgen.” De Franse wetenschapper Philippe Bouchet berekende vorig jaar nog dat het gemiddeld 13,5 jaar duurt voor een nieuw ontdekt organisme het tot in de WoRMS-catalogus schopt.
Gelukkig voor de Ocean Census zijn we 20 jaar verder en stond de technologie niet stil. Nu beschikken ze over robots, krachtige onderwatercamera’s en 3D-laser scanners waar wetenschappers in 2000 enkel van konden dromen. Ook de genetische technieken zijn ondertussen ingeburgerd en goedkoper gemaakt om het DNA van de organismen in kaart te brengen en te vergelijken. En vergeet ook de ontwikkelingen in Artificiële Intelligentie niet, die helpt om alle beelden en data veel sneller verwerkt krijgen.
Link met Wereldregister voor Mariene Soorten - WoRMS
Afgesproken is dat de nieuwe soorten die de Ocean Census ontdekt, in het World Register of Marine Species (WoRMS) zullen komen. Deze unieke encyclopedie telt momenteel zo een kleine 250.000 mariene soorten. Leen Vandepitte van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) coördineert het project, waaraan een 330 taxonomen wereldwijd vrijwillig meewerken. Leen Vandepitte: “We zijn in 2007 met WoRMS gestart met 120.000 mariene soorten in onze lijst. Nu 17 jaar later zitten we ruim op het dubbele. En jaarlijks komen er een 2000-tal nieuw ontdekte soorten bij in onze lijst.” Een leuk weetje: jaarlijks verkiezen WoRMS-wetenschappers een top 10 van meest iconische, nieuw toegevoegde soorten van het jaar. In 2023 waren dat onder andere een vleesetende diepzeespons, een kleine inktvis die jiujitsu-gevechtshoudingen aanneemt en een doorzichtige kwal met een felrood kruis midden in zijn lijf.
De Tijd coverde op 3 augustus de Ocean Census en de link met WoRMS in een mooi journalistiek stuk. Daarin concludeert Vandepitte: “Er valt nog zoveel te ontdekken. Geld voor bijkomende soortsontdekkingen en taxonomisch onderzoek is absoluut welkom. Zeker gezien het immense potentieel van de oceaan voor onderzoek en innovatie, en zijn cruciale rol voor het klimaat. Beter begrijpen welk ecosysteem daarachter zit, moet nieuwe inzichten brengen. Als je niet weet over welke soorten je spreekt, hoe kan je dan beslissen wat je moet beschermen of niet? Of welk beleid je moet voeren rond visserij? Wat we rond ecologie moeten doen? Wat er op biomedisch en industrieel vlak mogelijk is?”
Leen Vandepitte heeft op de InnovOcean Campus in Oostende een team van zes deeltijdse medewerkers die de nodige technische en inhoudelijke ondersteuning geven, hoofdzakelijk via steun van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) en het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI), als onderdeel van LifeWatch Vlaanderen. Intussen vindt de hele wereld de weg naar het Oostends register. In 2023 telde de website 2,5 miljoen unieke bezoekers. Sinds zijn ontstaan in 2007 werd de lijst al 9000 keer geciteerd in wetenschappelijke publicaties.