VLIZINE jrg. 20, nr. 6 (juni 2019)

VLIZINE jrg. 20, nr. 6 (juni 2019)
Hét e-zine met praktische informatie over onderzoek en beleid door en voor Vlaamse mariene wetenschappers.
Maandelijkse uitgave, naar keuze met wekelijkse/dagelijkse updates [abonnement aanpassen]

V.U.: Jan Mees - Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)
Redactie: Jan Seys, Nancy Fockedey, Bart De Smet


1. Kalender
1.1. Slotconferentie CREST - Climate resilient Coast
1.2. ICOS België houdt 2de wetenschappelijke conferentie: call for abstracts
1.3. Open Sea Lab II: Hackathon met open mariene data
1.4. Expositie Operatie Noordzee 1944-45 brengt bevrijding onze kust tot leven

2. Publicaties
2.1. Hoe oceaanonderzoek er straks zou moeten uitzien, volgens Europese zee-experten
2.2. Het Zeeboek van Sarah Devos als leidraad voor fijne zondag-zeedagen met het ganse gezin
2.3. Zeekrant 2019 luidt de zomer in
2.4. Hobbyvisser op zee is mannelijk, West-Vlaming en 56 jaar oud

3. Vacatures, beurzen en fondsen
3.1. OTGA-Training in Oostende rond stromingsdata oceaan - ook voor Vlaamse kandidaten
3.2. Beurzen voor workshop 'Werken met autonome onderwaterrobots'
3.3. Internationale Eurofleets+ oproep voor scheepstijd en gebruik van staalnameapparatuur op oceaan
3.4. VLIZ werft aan: IT Operations Engineer
3.5. VLIZ-Datacentrum zoekt sterke projectmanager voor coördinatie Open Science-team

4. Belgisch marien onderzoek in de kijker
4.1. Restanten van prehistorisch bos aangetroffen in Noordzeebodem ter hoogte van Bruine Bank

5. Nieuwe projecten zee- en kustonderzoek
5.1. LinkedIn-groep verenigt professionals actief in Oceans and Human Health

6. Zeewaarnemingen
6.1. Burgerwetenschappers SeaWatch-B bevestigen klimaatwijziging Noordzee: meer giftige pieterman, minder garnaal
6.2. FaCE-It summer school in Corsica: biogeochemische cycli in het mariene milieu - van staalname tot modellering

1.1. Slotconferentie CREST - Climate resilient Coast
Hoe kunnen we de Vlaamse kust de veerkracht geven om bestand te zijn tegen een wijzigend klimaat? Deze onderzoeksvraag stond centraal in het project CREST – wat staat voor Climate Resilient Coast – en bundelde de Vlaamse expertise met betrekking tot kustnabije processen. Vier jaar lang werden terreinmetingen, laboratoria-testen en numerieke modellering uitgevoerd. Benieuwd naar wat hun bevindingen zijn? En hoe deze nuttig zijn voor de toekomst Vlaamse kust? Kom dan naar de CREST-slotconferentie op donderdag 26 september 2019 in Greenbridge in Oostende.
De inschrijving is gratis, maar is wel verplicht vóór 19 september. Voertaal van de internationale conferentie is Engels. Voor het programma en inschrijven:
Link: www.vliz.be/en/event/2019-CREST-final-conference

[naar boven]

1.2. ICOS België houdt 2de wetenschappelijke conferentie: call for abstracts
Op donderdag 3 oktober 2019 organiseert ICOS België zijn tweede wetenschappelijke conferentie te Antwerpen. Deze editie richt zich op de enorme mogelijkheden van broeikasgametingen binnen en buiten de monitoringsnetwerken van ICOS. Met name het onderzoek en de samenwerkingen in België zullen centraal staan.
Geïnteresseerden kunnen intekenen voor de conferentie via het registratieformulier en een abstract indienen voor een van de drie conferentiethema's: (1) Standardized and approved: new insights from an integrated approach to greenhouse gas monitoring; (2) Peeping over the fence: can ICOS data support other research fields and infrastructures and vice versa; (3) Bridging the gap: applying ICOS data into policy and societal solutions. De deadline voor het indienen van een abstract ligt op 18 augustus 2019. De conferentie is een organisatie van de Universiteit Antwerpen, de Universiteit van Luik en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA).
Link: https://icosbelgiumscienceconference2019.wordpress.com/

[naar boven]

1.3. Open Sea Lab II: Hackathon met open mariene data
EMODnet organiseert van 4 tot 6 september een tweede hackathon met open mariene data. Doel is om multidisciplinaire teams te vormen, elk bestaande uit een mix van programmeurs, communicatie-experts, data-liefhebbers en ondernemers. Tijdens het Open Sea Lab II worden deze teams uitgedaagd om kennis en waarde te creëren met open mariene data van diverse organisaties, en innovatieve oplossingen te ontwikkelen die de uitdagingen van de blauwe samenleving aanpakken. Geïnteresseerde deelnemers kunnen zich – individueel of in teams van 4-5 personen – nog steeds inschrijven tot 12 augustus. Ervaring is niet vereist! Ga jij de uitdaging mee aan?
Er was een kick-off op 24 mei in Brussel, waarop potentiële kandidaten werden uitgedaagd door experten in de drie thema’s waar tijdens de hackathon zal moeten rond gewerkt worden. Heb je deze kick-off gemist? Geen nood. Je kan deze volledig herbeleven via de online webcast en het persbericht die de namiddag mooi samenvat.
Link: www.vliz.be/nl/event/2019-emodnet-open-sea-lab-hackathon

[naar boven]

1.4. Expositie Operatie Noordzee 1944-45 brengt bevrijding onze kust tot leven
Op D-Day landden de geallieerde troepen in Normandië, maar daarmee was de oorlog in Europa nog niet achter de rug. De Belgische Kust werd pas begin september door de Canadezen bevrijd, op een stukje na... Een klein hoekje België bleef Duits: Zeebrugge en Knokke. Pas na een tweede landingsoperatie op 1 november 1944 en de Slag om de Schelde lukt het de geallieerden om definitief de Duitse Atlantikwall te doorbreken. Dat laatste is een weinig bekend verhaal in de grote oorlogsgeschiedenis. Leer er alles over in de nieuwe expositie Operatie Noordzee 1944-45, van 8 juni 2019 tot 6 januari 2021 te zien in SeaFront in Zeebrugge. Een expo die de 5000 slachtoffers van deze landingsoperatie hun plaats in de geschiedenis wil teruggeven.
Voor deze expo sloegen het War Heritage Institute, Westtoer, het Vlaams Instituut voor de Zee en Seafront de handen in mekaar. Ze kregen hiervoor de steun van de Vlaamse Overheid en de Nationale Loterij, in samenwerking met Provincie West-Vlaanderen en Stad Brugge.
Link: www.vliz.be/nl/event/2019-2021-expositie-operatie-noordzee-1944-45

[naar boven]

2.1. Hoe oceaanonderzoek er straks zou moeten uitzien, volgens Europese zee-experten
De European Marine Board (EMB) - een onafhankelijk adviesorgaan dat meer dan 10.000 zeewetenschappers uit dertien Europese landen vertegenwoordigt - onderzocht waar zich de grootste kennishiaten aftekenen voor de zee van morgen. In het visierapport 'Navigating the Future V' worden de topprioriteiten van het marien onderzoek samengevat. De bevindingen vormen een perfecte aanloop naar de UN Decade for Ocean Science for Sustainable Development (2021-2030) en naar het volgende Europese kaderprogramma ‘Horizon Europe’.
Professor Jan Mees, Belgisch voorzitter van EMB en tevens directeur van het Vlaams Instituut voor de Zee, stelt het zo: “Deze kennis is noodzakelijk willen we de oceaan in haar vier dimensies begrijpen, tsunami’s kunnen voorspellen of de invloed van verschillende stressoren op de bio-geochemie en het leven in zee naar behoren inschatten. Ook de impact die de opkomende blauwe economie heeft op het functioneren van die zee, is nog een weinig ontgonnen maar noodzakelijk onderzoeksveld. Het rapport toont dat we daarvoor de grenzen van de individuele onderzoeksdisciplines moeten overstijgen en ook duurzaamheidsresearch de nodige aandacht dienen te geven. Tenslotte benadrukt ‘Navigating the Future V’ (NFV) de mogelijkheden die nieuwe technologieën en modellen bieden in het “zichtbaar” maken en in het creëren van draagvlak bij het bredere publiek voor misschien wel het meest onzichtbare deel van onze planeet”.
Download het rapport, het factsheet voor beleidsmakers, de infografieken en animaties op de website van de European Marine Board:
Link: www.marineboard.eu/publications/navigating-future-v

[naar boven]

2.2. Het Zeeboek van Sarah Devos als leidraad voor fijne zondag-zeedagen met het ganse gezin
Sarah Devos schreef haar fascinatie over haar ontdekkingen aan zee, de duinen en het strand neer in Het Zeeboek, en dat in haar ondertussen gekende enthousiaste stijl. Het boek telt 192 pagina’s vol weetjes en hulp bij het herkennen van alles wat verstopt zit op, onder en aan het strand. Met veel illustraties en leuke tekeningen, en een stevige determinatieposter om mee te nemen op ontdekkingstochten met het ganse gezin langs de Noordzeekust. Zelfs voor absolute beginners!
Voor de samenstelling van Het zeeboek kon Sarah rekenen op de medewerking en expertise van deskundigen van o.a. Het Zwin Natuur Park, het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), WWF, Natuurpunt, Duinpanne en Staatsbosbeheer Nederland. Ze ging op stap met mariene biologen, de seaweed chef Donald Deschagt, strandvondstenexpert Hans De Blauwe, strandjutters, krabbenkenners, ervaren wadlopers, duingidsen … En ze ontdekte dat ze met al deze professionelen een nieuwe verslaving deelt: onze wonderlijke Noordzee!
Referntie: Devos, S. (2019). Het zeeboek. Manteau/Standaard Uitgeverij: Antwerpen. ISBN 978 90 223 3645 8. 191 pp. Voor 24,99 Euro te koop in de reguliere boekhandel.
Link: www.vliz.be/nl/catalogus?module=ref&refid=312114

[naar boven]

2.3. Zeekrant 2019 luidt de zomer in
De zomer staat voor de deur. En wie zomer zegt, zegt Zeekrant! Met deze twaalfde editie willen het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en de Provincie West-Vlaanderen de kustbewoner en kustbezoeker informeren over actuele zeethema’s. Zoek een rustig plekje, met zicht op zee, en laat je onderdompelen in boeiend zeenieuws.
In dit nummer van de Zeekrant kom je onder andere te weten waarom ons Noordzeesop niet azuurblauw is zoals pakweg de Middellandse Zee, of het klopt dat de zeelucht een positief effect heeft op onze gezondheid, hoe het komt dat je vandaag nog amper olievlekken aantreft op het strand, waarom je beter spreekt over dé oceaan en niet over ‘oceanen’ en zoveel meer. Daarnaast vind je centraal in de Zeekrant een handig overzicht van de verschillende meeuwensoorten die je langs onze kust aantreft. Op basis van cijfers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) helderen we twee misverstanden op die circuleren rond de ‘zeemeeuw’. De informatieve Zeekrant wordt gedrukt op 70.000 exemplaren en is gratis te verkrijgen in het VLIZ, de Provincie West-Vlaanderen en via tal van verdeelpunten (bv. bezoekerscentra en diensten toerisme) aan de Belgische kust. Ze kan ook worden geraadpleegd via de VLIZ-website. Wil je ook exemplaren verdelen in je zaak, school of vereniging? Neem dan contact op met info@vliz.be of +32-(0)59-34 21 30.
Link: www.vliz.be/imisdocs/publications/329956.pdf

[naar boven]

2.4. Hobbyvisser op zee is mannelijk, West-Vlaming en 56 jaar oud
Met dit profiel kun je de hengelende, garnaalslepende, kruiende of op het strand opererende hobbyvisser typeren. De 2900 Belgische recreatieve zeevissers vangen allen samen meer dan anderhalf miljoen vissen en zo’n 100 ton garnaal. Van de vis wordt 52% teruggegooid, de overige 48% gaat mee naar huis. Zo blijkt uit een uitvoerige studie van het VLIZ en ILVO-Visserij, uitgevoerd in nauwe samenwerking met bijna 300 hobbyvissers.
Een samenvatting van het rapport vind je hier. De volledige studie, extra materiaal en informatie is te raadplegen via onderstaande link.
Link: www.recreatievezeevisserij.be/Publicaties

[naar boven]

3.1. OTGA-Training in Oostende rond stromingsdata oceaan - ook voor Vlaamse kandidaten
De Global Academy van UNESCO/IOC/IODE organiseert in zijn trainingscentrum op de InnovOcean-site in Oostende de OceanTeacher-workshop ‘Ocean Currents Data Quality Control and Analysis Methods’ (16-20 september). Voor mariene professionals en studenten die zich verder willen toeleggen op kwaliteitscontrole en analyse van data rond oecaanstromingen.
De kosten van de cursus, reis en verblijf worden voorzien door de organisatoren.  Ook kandidaten vanuit Vlaanderen worden aangemoedigd te solliciteren. Dit moet gebeuren voor 7 juli.
Link: www.oceanexpert.net/event/2143

[naar boven]

3.2. Beurzen voor workshop 'Werken met autonome onderwaterrobots'
In augustus 2019 biedt EurofleetsPLus – de alliantie van mariene onderzoeksinfrastructuren – een zesdaagse training aan voor PhD-studenten of postdocs van Europese universiteiten die het werken met autonome onderwaterrobots onder de knie willen krijgen. De workshop gaat door van 18 tot 23 augustus in de Robotics Lab van Gothenburg University, met de medewerking van het Swedish Marine Robotics Centre en de industrie. Solliciteren voor een van de 12 plaatsen kan nog tot en met 8 juli.
Nu het VLIZ Marine Robotics Centre de autonome onderwaterrobot AUV Barabas in huis heeft en deze binnenkort inzetbaar zal zijn voor nationaal en internationaal onderzoek, zijn er mogelijks ook Vlaamse kandidaten voor deze training? Meer info op de website van Eurofleets+.
Link: www.eurofleets.eu/education/eurofleets-auv-workshop-training

[naar boven]

3.3. Internationale Eurofleets+ oproep voor scheepstijd en gebruik van staalnameapparatuur op oceaan
De EurofleetsPlus-alliantie lanceert geregeld het aanbod aan internationale teams van wetenschappers uit de academische en bedrijfswereld – uit eender welke mariene onderzoeksdiscipline – om gebruik te maken van Europese mariene onderzoeksinfrastructuur. Nog tot 27 september loopt de OCEANS-call, waarbij kan gesolliciteerd worden voor volledig gefinancierde scheepstijd op 14 onderzoeksschepen en het gebruik van 9 apparaten voor mariene observatie of het uitvoeren van experimenten op de oceaan. Ook het VLIZ maakt deel uit van deze alliantie en stelt de VLIZ-ROV Genesis ter beschikking in deze.
Link: www.eurofleets.eu/2019/06/26/eurofleets-ship-time-and-marine-equipment-application-sea-programme-call-oceans

[naar boven]

3.4. VLIZ werft aan: IT Operations Engineer
Het Vlaams Instituut voor de Zee zoekt een extra Operation Engineer die mee instaat voor het systeembeheer van de VLIZ-serverinfrastructuur, het applicatiebeheer en LAN-netwerk. We zoeken een bachelor of master in de informatica die graag in teamverband werkt en waarvoor een kwaliteitsvolle dienstverlening centraal staat. Solliciteren kan tot 15 juli 2019.
Check de gedetailleerde jobomschrijving:
Link: www.vliz.be/nl/vacature/2019-06-13-vliz-werft-aan-it-operations-engineer

[naar boven]

3.5. VLIZ-Datacentrum zoekt sterke projectmanager voor coördinatie Open Science-team
Deze vacature voor een projectmanager past in de lopende initiatieven van de Europese Commissie om Open Science en Open Data te initiëren, promoten en implementeren, de zogenaamde "European Open Science Cloud" (EOSC). De succesvolle kandidaat (M/V/X, 100% betrekking, permanent contract, onmiddellijke indiensttreding) moet instaan voor de coördinatie van de Open Science Cloud-initiatieven waaraan het VLIZ bijdraagt en het LifeWatch-programma binnen VLIZ. Ook draagt hij/zij de verantwoordelijkheid voor de interactie met de IT-afdeling en de technische ontwikkeling van mariene databases en metadatabasen beheerd door het VLIZ (MDA, IMIS).
Interesse? Neem dan een kijkje op de VLIZ-website:
Link: www.vliz.be/en/vacancy/2019-06-07-vliz-recruits-project-manager-data-centre-open-science-team

[naar boven]

4.1. Restanten van prehistorisch bos aangetroffen in Noordzeebodem ter hoogte van Bruine Bank
In mei 2019 vatte een team van onderzoekers uit België en het Verenigd Koninkrijk, onder leiding van geofysicus Dr. Tine Missiaen van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), een 11-daagse zoektocht aan naar prehistorische landschappen en verdronken nederzettingen op de Bruine Bank in de zuidelijke Noordzee. Een concentratie van archeologisch materiaal - waaronder bewerkt botmateriaal, vuurstenen en menselijke resten - werd eerder al door vissers aangetroffen in het gebied, wat de aanwezigheid van een prehistorische nederzetting in deze omgeving doet vermoeden. Dit maakt de Bruine Bank bij uitstek geschikt voor gericht onderzoek naar bewijzen voor de aanwezigheid van prehistorische mensen in het diepere en meer afgelegen deel van de Noordzee, vandaag bekend als Doggerland.
Tijdens deze expeditie brachten de Belgische onderzoekers enkele potentieel interessante stukken van de Bruine Bank gedetailleerd in kaart met behulp van de nieuwste seismische technieken. Zo proberen ze het landschap van de Bruine Bank tijdens de laatste ijstijd te reconstrueren. Ook hebben de onderzoekers sterke aanwijzingen aangetroffen voor restanten van een prehistorisch bos op de zeebodem in dit gebied. Lees hun bevindingen in het persbericht op de VLIZ-website:
Link: www.vliz.be/nl/persbericht/update-zoektocht-prehistorische-nederzettingen-in-Noordzee

[naar boven]

5.1. LinkedIn-groep verenigt professionals actief in Oceans and Human Health
Ben je professioneel bezig met onderzoek en ontwikkelingen binnen het sterk opkomende thema ‘Ocean and Human health’ (OHH)? Of werk je in de medische sector of gezondheidszorg, en geïnteresseerd in de impact van een gezonde oceaan op de menselijke gezondheid? Maak je dan lid van de LinkedIn-groep en wordt deel van deze Europese gemeenschap! Informatie en ideeën worden er uitgewisseld, vacatures gepost, publicaties en events gepromoot, onderzoeksprojecten voorgesteld … en dat over verschillende OHH-relevante disciplines heen.
Het door de Europa gefinancierde coördinatie- en ondersteuningsproject SOPHIE (Seas, Oceans and Public Health in Europe) moet de fundamenten leggen voor toekomstig Europees onderzoek rond ‘Oceans and Human Health’ (OHH). Een belangrijk onderdeel hiervan is om een gemeenschap uit te bouwen van mariene professionals en mensen actief in de gezondheidszorg, gemeenschappen die traditioneel zelden samenkomen.  Via het LinkedIn-platform kan virtueel worden genetwerkt onder mensen actief in de velden van het mariene onderzoek, de medische wereld, volksgezondheid en welzijn, economie, klimaatverandering, wetgeving, sociale wetenschappen, etc. Er is ook een Twitter-kanaal.
Link: www.linkedin.com/groups/12127491

[naar boven]

6.1. Burgerwetenschappers SeaWatch-B bevestigen klimaatwijziging Noordzee: meer giftige pieterman, minder garnaal
Uit het eerste rapport ‘Hoe is de Noordzee eraan toe?’ van het VLIZ-burgerwetenschapsproject SeaWatch-B blijkt dat de Belgische Noordzee een verder schrijdende impact door de mens ondervindt, met voorop de effecten van klimaatwijziging. Koudwatersoorten als de Noordzeegarnaal nemen in vergelijking met een gelijkaardige studies van 20 jaar geleden in aantal af, warmwaterfauna zoals de giftige kleine pieterman, de kleine heremietkreeft en bepaalde exoten (Amerikaanse ribkwal) worden juist talrijker.
Lees er verder alles over in het persbericht op de VLIZ-website:
Link: www.vliz.be/nl/persbericht/burgers-bevestigen-klimaatwijziging-noordzee-meer-giftige-pieterman-minder-garnaal

[naar boven]

6.2. FaCE-It summer school in Corsica: biogeochemische cycli in het mariene milieu - van staalname tot modellering
De partners binnen het Belgische FaCE-It onderzoeksproject kunnen de faciliteiten van het STARESO Research Station in Calvi (Corsica) gebruiken voor het organiseren van een zomercursus. Voor PhD-studenten en jonge post-docs die zich willen inwerken in het meten van hoezeer dierlijke activiteiten de biogeochemische cycli beïnvloeden in het mariene milieu (in sediment en waterkolom). De zomercursus gaat door van 30 september tot en met 4 oktober. Geinteresseerden kunnen zich nog tot 1 juli inschrijven.
Meer uitgebreide info over de cursusinhoud en hoe inschrijven:
Link: www.marinetraining.eu/node/51246

[naar boven]

U krijgt dit bericht omdat u bent ingeschreven op de VLIZine-rondzendlijst. Uw adres wordt niet aan derden doorgegeven en wordt niet voor commerciële doeleinden gebruikt. Om uw abonnement aan te passen of uit te schrijven: klik hier. In ons privacy-beleid kunt u nalezen hoe VLIZ met persoonlijke gegevens omgaat. Bij vragen over het privacy-beleid van VLIZ: contacteer privacy@vliz.be.
Het VLIZ wil via dit e-zine informatie verstrekken over de eigen activiteiten en die van onderzoeks- en beleidsgroepen in Vlaanderen actief in de mariene en kustgebonden wetenschappen.
Reacties en alle nuttige informatie van uw kant (zoals vacatures, nieuwe projecten, vraag voor samenwerking, interessante symposia, etc.) wordt graag ingewacht via info@vliz.be. De archieven van dit e-zine zijn hier raadpleegbaar.
Disclaimer: Eventuele standpunten zijn die van de auteurs en stemmen niet noodzakelijk overeen met die van het VLIZ. Het VLIZ is niet verantwoordelijk voor enige schade opgelopen ten gevolge van foutieve of verkeerd geïnterpreteerde informatie in dit e-zine, noch voor de inhoud van websites waarnaar verwezen wordt. Delen uit dit e-zine mogen worden overgenomen, met bronvermelding. Deze publicatie mag ter kennismaking worden doorgestuurd naar derden.
Lid worden van VLIZ?
Copyright © 2019 Vlaams Instituut voor de Zee - www.vliz.be
InnovOcean site · Wandelaarkaai 7 · 8400 Oostende