Het Instituut voor Zeewetenschappelijk Onderzoek (1970-1999)
De oprichting van de vzw Instituut voor Zeewetenschappelijk Onderzoek (IZWO) op 21 oktober 1970 vulde de lacune die het verdwijnen van het ZWI nagelaten had voor het Belgische marien onderzoeksveld. Het was de toenmalige gouverneur van West-Vlaanderen Pierre van Outryve d’Ydewalle die, met de ruggensteun van het Francqui-fonds en het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (NFWO), de grondstenen voor dit instituut legde.
De vzw ging uiteindelijk van start met 22 stichtende leden en 13 beheerders behorend tot de Vlaamse universiteiten, de provincie West-Vlaanderen en de privésector betrokken bij mariene activiteiten. De leiding kwam in handen van dr. ir. Edmonde Jaspers. Het hoofddoel van het IZWO was het aanmoedigen, coördineren en zichtbaar maken van het Belgische wetenschappelijk marien onderzoek. Het instituut legde zo de basis voor een multidisciplinaire en interinstitutionele aanpak van de studie van de zeeën en oceanen in België.
De maatschappelijke zetel van het IZWO lag de eerste vier jaar in het Zeepreventorium in De Haan, maar in juli 1975 verkaste de vzw naar de Prinses Elisabethlaan in Bredene. Op de bovenverdieping van dit huis werden kantoren geïnstalleerd en werd ook een ontmoetingsruimte voorzien. Op de benedenverdieping werd de belangrijke en kostbare zeewetenschappelijke bibliotheekcollectie ondergebracht die het IZWO overgeërfd had van het ZWI en die in de loop der jaren steeds verder uitgebouwd werd met actuele literatuur. In juli 1991 verhuisde het instituut uiteindelijk nog een laatste keer naar de Victorialaan 3, in het oostelijk deel van de haven van Oostende. De instelling beschikte vanaf haar oprichting ook nog over bescheiden laboratoriumfaciliteiten aan de Oostendse Spuikom.
Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van het IZWO was de organisatie van een eerste grootschalig internationaal symposium, het ‘10th European Symposium on Marine Biology’. Dit congres bracht in september 1975 meer dan 400 wetenschappers uit 40 landen samen in het Oostendse Casino-Kursaal en zette het IZWO wereldwijd op de kaart. In de nasleep van deze bijeenkomst werd op 29 april 1976 ook de internationale vzw European Mariculture Society (EMS) opgericht, waarvan de maatschappelijke zetel en het secretariaat in het IZWO gevestigd waren. Deze vereniging, die later omgedoopt werd tot de European Aquaculture Society (EAS), werd opgericht om de communicatie te bevorderen en de verspreiding van wetenschappelijke informatie te vergemakkelijken tussen alle Europeanen die betrokken waren bij aquacultuur.
Het IZWO speelde ook een belangrijke rol in het ondersteunen van het theoretisch en praktisch onderwijs aan universiteitsstudenten en het organiseren van voordrachtreeksen over het marien milieu, zowel binnen als buiten het instituut. Elk jaar publiceerde de instelling de ‘IZWO Collected Reprints’. Deze uitgaven verspreidden de wetenschappelijke publicaties van de IZWO-leden die betrokken waren bij uiteenlopende mariene onderzoeksprogramma’s onder een internationaal publiek. Vele zeewetenschappers verzorgden ook hun eerste publieke voordrachten op de jaarlijkse IZWO-contactdagen.
In de meer dan 25 jaar dat het IZWO werkzaam was vervulde het instituut een essentiële coördinerende, onderzoeksstimulerende, logistieke, didactische en dienstverlenende taak voor mariene onderzoekers. Vanuit de instelling klonk na verloop van tijd echter de roep om een marien instituut dat internationaal meer naar buiten kon treden als volwaardige gesprekspartner en pleitbezorger van het Vlaams marien onderzoek en dat zou fungeren als koppelvlak tussen de wetenschap, de beleidsmiddens en de privésector. Dit verzoek werd in 1999 uiteindelijk ingewilligd met de oprichting van de vzw Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), die zowel het personeelsbestand als het takenpakket van het IZWO integraal overnam.