Oudere artikels (periode 2000-2020) worden weergegeven in hun oorspronkelijke opmaak.
Je zocht naar een artikel uit een van de oudere jaargangen uit ons archief, toen deze nieuwsbrief nog VLIZINE heette (periode 2000-2020). De oudste nieuwsbrieven werden niet geoptimaliseerd voor weergave op deze website, daarom zie je ze nog in hun oorspronkelijke opmaak.
VLIZINE jrg. 6, nr. 3-4 (maart-april 2005)
VLIZINE
jrg. 6, nr. 3-4 (maart-april 2005)
Ht
e-zine met praktische informatie over onderzoek en beleid door en voor
Vlaamse mariene wetenschappers.
Deze
gratis on line uitgave van het Vlaams Instituut voor de Zee vzw verschijnt
maandelijks en wordt verspreid onder alle genteresseerden.
V.U.: Jan Mees
Redactie: Jan Seys
Reacties
naar jan.seys@vliz.be
Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) wil via dit e-zine
maandelijks informeren over de eigen activiteiten en die van onderzoeks- en
beleidsgroepen in Vlaanderen actief in de mariene en kustgebonden
wetenschappen. Alle nuttige informatie van uw kant (zoals vacatures, nieuwe
projecten, vraag voor samenwerking, interessante symposia, etc.) wordt graag
ingewacht om in het eerstvolgende VLIZINE te worden opgenomen. Dit bericht
bereikt u via de VLIZINE rondzendlijst. Om u uit te schrijven, stuur een e-mail
naar info@vliz.be met in de subjectline:
‘unsubscribe VLIZINE’. Inschrijven op dezelfde manier met vermelding:
‘subscribe VLIZINE’. Archieven van dit e-zine zijn raadpleegbaar via deze link.
INHOUD
1. Kalender
1.1. Oceanografisch UNESCO-kantoor te Oostende straks
feestelijk geopend
1.2. Educatief project ‘Expeditie Zeeleeuw’ slaat aan … en wordt herhaald
1.3. Zee extra in de kijker met de ‘Week van de Zee’
1.4. Vlaanderendag toont publiek ook heel wat zee- en kustacties
1.5. Mosselen natuur: een nieuwe tentoonstelling te Brussel
1.6. De Schelde en het integraal waterbeleid: enkele voorjaarsevenementen
1.7. Symposium belicht implicaties EU-uitbreiding op havenbeleid en zeetransport
1.8. Eerste all-in symposium over marien beschermde gebieden wereldwijd
1.9. Internationale visserij-workshop te Boulogne op 12-13 mei 2005
1.10. Het Zwin opent nieuwe tentoonstelling: ‘Knokke-Heist natuurlijk’
2. Publicaties
2.1. Duurzame zandwinning op het Belgisch Continentaal Plat in een mooi rapport
2.2. Meeuwen en mensen: gemengde meningen
2.3. ‘Historiek der straten van Knokke-Heist’ binnenkort in boekvorm verschijnend
2.4. Leuke strandvondsten nu ook toegankelijk via internet
2.5. Nieuw: Nederlandse Delta in twee natuurfietskaarten
3. Vacatures/beurzen/fondsen
3.1. Tien vakantiejobs vacant bij het Vlaams Instituut voor de Zee
3.2. Onderzoeksassistent gezocht voor satelliet-tracking visserijactiviteit aan universiteit van Plymouth
3.3. UNESCO-beurzen voor jonge vrouwelijke wetenschappers
3.4. Prijs voor verdienstelijke thesis over ‘Migratory Species Conservation’
3.5. Franse bekroning voor marien-biologisch onderzoek door jonge vorsers
4. Varia
4.1. Europese Mariene Strategie in consultatiefase
4.2. Anderhalve ton afval van Vlaamse stranden gehaald n.a.v. ‘Lenteprik 2005’
4.3. Gentse professor co-chief van internationale expeditie naar diepzee
4.4. Verschuiving bij Vlaamse adviesbureaus: Soresma neemt belangrijk deel van Haecon over
4.5. Jaarlijks 27.000 dode vogels aanspoelend op Nederlandse stranden
4.6. Zeldzame zwangere spitssnuitdolfijn dood te Ameland
4.7. Doctoraatsverdedigingen e.a.
5. Vraagbaak de ‘Zeeloods’
1.1. OCEANOGRAFISCH UNESCO-KANTOOR TE OOSTENDE STRAKS FEESTELIJK GEOPEND
Het is bijna zover. Op maandag 25 april 2005 wordt het nieuwe ‘IOC Project Office for IODE’ van UNESCO, in het bijzijn van heel wat prominenten, geopend te Oostende. Dit kantoor van de Intergovernmental Oceanographic Commission (IOC) zal als denktank fungeren van het IODE (‘International Oceanographic Data and Information Exchange’) netwerk voor internationaal oceanografisch databeheer. Van hieruit zullen nieuwe projecten worden gelanceerd en tal van opleidingen georganiseerd, o.a. met betrekking tot tsunamivroegwaarschuwingssystemen en zeeramppreventie in het algemeen. Vlaanderen ondersteunt dit initiatief door de huisvesting te verzorgen en een extra budget te voorzien voor opleidingen naar early-warning systems. Het Vlaams Instituut voor de Zee is niet alleen een naaste buur. Het levert ook substantile materile, technische en IT ondersteuning voor het Project Office. Het kantoor wordt gerund door dr. Vladimir Vladymyrov, een topexpert in oceanografisch onderzoek en databeheer. Dr. Vladymyrov wijdde zijn volledige actieve loopbaan tot nu toe aan oceanografie in de breedste zin van het woord en participeerde aan niet minder dan 29 wetenschappelijke expedities op alle wereldzeen.
Ter gelegenheid van een academische zitting zullen de ministers Fientje Moerman, Yves Leterme en Johan Vande Lanotte, de deputy directeur-generaal van UNESCO, Marcio Barbosa, de uitvoerende secretaris van IOC, Patricio Bernal, en andere prominenten toelichting geven over het tot stand komen en de toekomst van dit nieuwe UNESCO-kantoor. Tevens zijn door twee locale afdelingen van UNESCO i.s.m. het VLIZ resp. een tentoonstelling en een publicatie voorbereid die in mensentaal weergeven wat het nut is van oceanografische metingen en gegevensbeheer. De tentoonstelling in het Project Office is voor iedereen vrij te bezichtigen op 7 en 8 mei 2005.
En vers van de pers willen we ook nog meegeven dat de nieuwe vijfjaarlijkse beheersovereenkomst van het Vlaams Instituut voor de Zee met de overheid en het bijhorend werkplan, zopas zijn goedgekeurd. Dit biedt het VLIZ niet alleen de mogelijkheid zijn taken als Vlaams informatie-, cordinatie-, data- en ondersteuningscentrum ook in de toekomst naar behoren te vervullen. De nieuwe overeenkomst – die plechtig zal worden ondertekend op 25 april n.a.v. de feestelijke opening van het Project Office – voorziet ook in extra budget o.a. ter ondersteuning van het Project Office (60.000 EUR) en 500.000 EUR daar bovenop om de organisatie van opleidingen in dit kantoor mogelijk te maken.
1.2. EDUCATIEF PROJECT ‘EXPEDITIE ZEELEEUW’ SLAAT AAN… EN WORDT HERHAALD
De week van 4-8 april vormde de
apotheose van het educatieve zeeproject ‘Expeditie Zeeleeuw’, met een chte
wetenschappelijke expeditie op de Noordzee door de winnende klas 6de
Sociale en Technische Wetenschappen uit Lochristi. Deze sympathieke klas uit
Oost-Vlaanderen won deze prijs door het meest creatief uit de hoek te komen bij
het zoeken naar oplossingen voor tien zeeproblemen, vervat in een virtuele
expeditie vrij toegankelijk via internet (http://www.expeditiezeeleeuw.be).
Het project ‘Expeditie Zeeleeuw’ is een initiatief van het Vlaams Instituut
voor de Zee, DAB Vloot en SHE Consultancy, uitgevoerd in het kader van het
actieplan Wetenschapsinformatie van de Vlaamse overheid en gericht naar 17-18
jarigen. Meer dan 2000 leerlingen uit 80 klassen van over gans Vlaanderen namen
deel aan dit project. Vanwege het succes is intussen beslist dat de wedstrijd
verbonden aan dit project ook volgend schooljaar opnieuw wordt uitgeschreven.
De chte expeditie kreeg overigens heel wat persaandacht en de steun van een team van mariene wetenschappers en andere experten. De klas uit Lochristi mocht niet alleen proeven van boeiende rondleidingen in het domein Raversijde (oude vissersnederzetting en museum) en het natuurpark Het Zwin. Ze sliepen ook een ganse week op het onderzoeksschip de Zeeleeuw en onderzochten het leven in zee voor de Belgische west- en oostkust. Hun bevindingen mochten ze op 8 april persoonlijk gaan vertellen aan Johan Vande Lanotte, de minister bevoegd voor Noordzeezaken.
1.3. ZEE EXTRA IN DE KIJKER
MET DE ‘WEEK VAN DE ZEE’
Nu al voor de negende keer op rij organiseert de Provincie West-Vlaanderen, i.s.m. diverse organisaties, overheden, verenigingen en de 10 kustgemeenten, een ‘Week van de Zee’ (22 april – 8 mei). Ook in Nederland blijkt het evenement intussen aan te slaan en zijn er een groot aantal activiteiten gepland rond het thema “Een zee van zand” (21-29 mei: http://www.weekvandezee.nl).
In Vlaanderen is er dit jaar, naast de activiteiten voor de leerlingen van de basisscholen – waarmee het destijds allemaal begon – opnieuw een zeer gevarieerd programma-aanbod voor individueel genteresseerden en gezinnen (http://www.weekvandezee.be). Hoofdbedoeling is en blijft de natuur aan zee eens extra in de kijker te plaatsen. Ook het onderzoeksschip de Zeeleeuw participeert door gedurende n week klassen uit de derde graad basisonderwijs de kans te bieden mee te varen en het leven in zee te leren kennen. Het orgelpunt van deze Week van de Zee wordt de internationale Laagwaterdag in het weekend van 7 en 8 mei.
Voor wie dacht dat na 8 mei de zee geen aandacht meer behoeft of opeist, geven we nog mee dat van 26 tot en met 29 mei het jaarlijkse maritiem evenement ‘Oostende voor Anker’ al aan zijn zesde editie toe is, met andermaal een vloedlijn aan voorstellingen, bezoekmogelijkheden en maritiem plezier (http://www.oostendevooranker.be).
1.4. VLAANDERENDAG TOONT PUBLIEK OOK HEEL WAT
ZEE- EN KUSTACTIES
De Vlaamse overheid wil met de Vlaanderendag
de kloof tussen de burger en de overheid helpen verkleinen, en de burger meer
vertrouwd maken met haar werking. Daartoe stelt de Vlaamse overheid op zondag
24 april 2005, nu al voor de vierde keer, zijn deuren open voor het brede
publiek. Op 123 locaties in 50 steden en gemeenten kunt u van alles ontdekken
en/of getuige zijn van het ‘milieu’ waarin Vlaamse ambtenaren hun
beroepsbezigheden uitoefenen (http://docs.vlaanderen.be/vlaanderendag/).
Dat onder de deelnemers ook nogal wat instellingen zijn die zich inlaten met
zee- en kustbeheer en –studie, spreekt voor zich. Zo kunt u op 24 april te
Oostende een bezoek brengen aan de onderzoeksschepen Zeeleeuw en Ter Streep
(Post ‘Foxtrot’, aan de oostkant van de havengeul) of aan het Departement
Zeevisserij/Dienst Zeevisserij. Ook kunt u n van de overheidsdiensten of
projecten bezoeken langsheen de Schelde of achter de schermen piepen van het
Waterbouwkundig Laboratorium te Antwerpen. Wie de hoofdstad viseert, kan er
o.a. terecht op de kabinetten van de verschillende ministers of in het
Boudewijngebouw van de Vlaamse Gemeenschap.
Ben je dan toch verzeild geraakt in Oostende of elders te lande, check dan ook het programma van een tweede mega-event dat plaatsgrijpt op dezelfde dag: de Dag van de Aarde (http://www.dagvandeaarde.be/). Via dit gebeuren stellen meer dan 140 natuur- en milieubewegingen uit heel Vlaanderen hun werking voor. Ze doen dit door het organiseren van thema-wandelingen, fietstochten of door u te confronteren met belangrijke provinciale natuur- en milieuproblemen. Aan het Klein Strand van Oostende (700 m vanaf station) wordt u vanaf 13u30 alvast getracteerd op een confrontatie met het leven in zee en met de mogelijkheden van groene energie.
1.5. MOSSELEN NATUUR: EEN NIEUWE TENTOONSTELLING TE BRUSSEL
Wij kijken alvast met spanning uit naar de opening van deze nieuwe
tentoonstelling in het Museum voor Natuurwetenschappen. Het gerenommeerde team
experten dat al heel wat fantastische tentoonstellingen op zijn palmares heeft
staan, zocht zijn inspiratie deze keer in het zilte nat. Met ‘Mosselen natuur’
(4 mei tot 30 juni 2006: http://www.natuurwetenschappen.be/expos/future/)
willen de initiatiefnemers de bezoeker nu ook eens laten kennis maken met de
niet-gastronomische aspecten van de mossel. Zo komt bij de mosselteelt heel wat
kijken: traditie, deskundigheid, nijverheid en duurzame ontwikkeling. Mosselen
gaan ook twee maal in hun leven op reis: eerst als jonkie op zoek naar een
geschikte plek om te wonen, eens volwassen en plukklaar als exportproduct
doorheen gans Europa. Ook op de vraag hoe gezond mosselen zijn en hoe het
gesteld is met het onderzoek naar geneeskundige toepassingen op basis van
mosselen krijgt u een antwoord. Hebt u het toch niet zo voor de mossel? Luister
toch maar eens naar onze sympathieke mossel die u alles vertelt over zijn
sifo's, zijn kieuwen, zijn parelmoer en - echt waar - over zijn parels!
1.6. DE SCHELDE EN HET INTEGRAAL WATERBELEID: ENKELE VOORJAARSEVENEMENTEN
Ook dit voorjaar is er weer behoorlijk wat aandacht voor het Schelde-estuarium. Zo organiseren de partners van het grensoverschrijdende project ‘De Schelde Natuurlijk’ (http://www.descheldenatuurlijk.be), samen met tal van andere instanties, een Scheldeweekend op 11 en 12 juni 2005. Dit initiatief heeft als doel de bekendheid – en hopelijk de waardering – van dit gebied bij de bevolking te verhogen. Voor een overzicht van alle activiteiten op en rond de Schelde verwijzen we naar de website.
Daarnaast organiseert de vzw Scheldefonds op 11, 18 en 25 mei, en 1 juni 2005 (telkens van 19 tot 22 uur) een lessenreeks over de ecologie van het estuarium, en dit voor een doelpubliek van ambtenaren, onderzoekers, studiebureaus, natuurverenigingen en andere (niet-) professionele genteresseerden. De lesgevers gaan in op de morfologie van het systeem, de fauna en flora, de milieuverontreiniging en de algemene ecologie. Wie deelneemt ontvangt ook een cursus en getuigschrift. De lessenreeks gaat door in de Universiteit Antwerpen (campus Wilrijk). Meer info op: http://www.scheldefonds.org.
En in het kader van het UNESCO-decennium (2005-2015) ‘Water for life’ verzorgt de leerstoel Integraal Waterbeheer van de Universiteit Antwerpen (http://www.ua.ac.be/iwb) een lezingenreeks over de voor de mens belangrijke waterrijke gebieden. Dinsdag 19 april waren de moerassen van Mesopotami in Irak alvast onderwerp van gesprek. Deze moerassen in het stroomgebied van Tigris en Eufraat (Z-Irak) worden al 5000 jaar bewoond door de Marsh People of Madan, die kennelijk zeer handig wisten om te springen met het delicate evenwicht tussen water en land. Tot de eerste golfoorlog eraan kwam en de moerassen werden ontwaterd, vernietigd en vergiftigd om deze Shiitische cultuur te onderdrukken… Wat ooit de tuin van Eden was, werd een ecologisch en sociaal rampgebied. Het herstel, gecordineerd door prof. Edward Maltby van het Royal Holloway Institute for Environmental Research in Londen, verloopt sindsdien zeer moeizaam.
1.7. SYMPOSIUM BELICHT IMPLICATIES EU-UITBREIDING OP HAVENBELEID EN ZEETRANSPORT
Op 1 mei 2004 kende de Europese Unie de grootste uitbreiding sinds haar ontstaan met de toetreding van tien nieuwe lidstaten. Dat deze stap een impact heeft gehad op alle havens binnen de regio hoeft geen betoog. En jaar later wordt teruggeblikt in de tijd n.a.v. het 9de Maritiem Symposium en gepolst naar de implicaties van ‘enlargement’ voor de havens en transportondernemingen. Dit inititatief van het Maritiem Instituut vindt plaats in het Pand (Gent) op woensdag 18 mei 2005 (9-16u30). De uiterste inschrijfdatum is 6 mei 2005. Verdere inlichtingen: +32/(0)9 264 67 87; erik.krijnen@UGent.be; http://www.maritieminstituut.be/ onder ‘colloquia’.
1.8. EERSTE ALL-IN SYMPOSIUM OVER MARIEN BESCHERMDE GEBIEDEN WERELDWIJD
Het instellen van ‘marien beschermde gebieden’ zit wereldwijd in de lift. Nadat decennia geleden reeds meerdere mariene parken werden ingesteld in de meest kwetsbare zee-ecosystemen als koraalriffen, is het nu ook de beurt aan schijnbaar meer rigide systemen. Teneinde ervaringen uit te wisselen tussen beheerders van deze gebieden, wetenschappers en andere belanghebbenden van over gans de wereld, organiseren de IUCN (World Conservation Unit), WCPA (World Consortium of Protected Areas) en de Australische overheid het ‘First International Marine Protected Areas Congress’ IMPAC1 van 23-28 oktober 2005 in het Australische Geelong (http://www.impacongress.org/). De ruime belangstelling die er kennelijk nu al is, en de speciale aandacht die zal gaan naar het zoeken van partnerships en ‘win-win’ situaties met andere stakeholders (zoals de visserijsector), geeft aan dat dit een toonaangevend evenement wordt.
1.9. INTERNATIONALE VISSERIJ-WORKSHOP TE BOULOGNE OP 12-13 MEI 2005
Het interregionale samenwerkingsverband rond gentegreerd kustbeheer in het gebied van de Zuidelijke Noordzee, SAIL, organiseert op 12-13 mei 2005 een internationale workshop i.v.m. visserij aan de Universit du Littoral in het Franse Boulogne-sur-Mer. Het hoofdthema van deze workshop luidt ‘Fish marketing and labelling’. Na een reeks interessante voordrachten en werksessies op 12 mei, volgt op 13 mei een vroege-morgen bezoek aan de vislandingsplaats van de grootste Franse vissershaven, aan de vissershaven zelf en aan het trainingcentrum voor zeeproducten. Hier worden mensen opgeleid in de knepen van het vis verhandelen, het pekelen, de hygine en de culinaire aspecten van zeeproducten, enz. Meer info bij Ronan Roche van de Colchester Borough Council (ronan.roche@colchester.gov.uk).
1.10. HET ZWIN OPENT NIEUWE TENTOONSTELLING: ‘KNOKKE-HEIST NATUURLIJK’
Na de succesvolle tentoonstelling ’50 jaar Zwin’ (2002-2003) en ‘Tricolor’ (2004) stelt het Zwin tijdens het seizoen 2005 een nieuwe tentoonstelling voor. In de tentoonstelling ‘Knokke-Heist natuurlijk’ lichten ze een tipje van de sluier van wat dit meest oostelijk gelegen punt aan de Belgische kust te bieden heeft op het vlak van natuur. De tentoonstelling is geen inventaris van planten en dieren, maar wel een bloemlezing van interessante natuurweetjes, gebaseerd op het gelijknamige boek dat ter gelegenheid van het 25-jarig ambtsjubileum van burgemeester Leopold Lippens werd uitgegeven. De tentoonstelling vindt plaats in de vroegere Koninklijke Villa, centraal in het vogelpark van het Zwin. Nog te bezoeken tot en met 31 december 2005. De inkom is inbegrepen in de normale toegangsprijs voor het Zwin (http://www.zwin.be).
2.1.
DUURZAME ZANDWINNING OP HET BELGISCH CONTINENTAAL PLAT IN
EEN MOOI RAPPORT
Voor wie wil weten hoe de winning van zeezand en –grind verloopt in het
Belgisch deel van de Noordzee, is dit een aanrader. In een 20 pagina’s tellend,
zeer mooi geillustreerd rapport neemt de Algemene Directie Kwaliteit en
Veiligheid van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en
Energie (http://mineco.fgov.be) u mee voor
een virtuele uitstap op zee. U krijgt prachtige beelden te zien van het ‘gat’
in de Kwintebank (ontstaan ten gevolge t intensieve zandwinning op n plek)
en van andere zandbanken. U leert het wettelijk kader kennen en verneemt hoe
ook de ecologische effecten op de voet gevolgd worden. Het rapport “Duurzaam beheer van de zandwinning op het Belgisch
Continentaal Plat” of een franstalige versie ervan kan aangevraagd
worden via http://mineco.fgov.be/,
“Economische informatie”, “Publicaties”.
2.2.
MEEUWEN EN MENSEN: GEMENGDE MENINGEN
In het laatste nummer van de Grote Rede, het gratis infoblad over zee en kust,
kwam de “zeemeeuw” in de schijnwerpers te staan (http://www.vliz.be/docs/groterede/GR12_meeuwen.pdf).
Dat deze sierlijke vogel, vanwege zijn opportunistisch karakter, gemengde
gevoelens oproept bij nogal wat mensen kan moeilijk ontkend worden. Anderzijds
zijn meeuwen in al hun verschijningsvormen ook n van de meest wezenlijke
onderdelen van kustgebieden en doen weinig of geen andere dieren ons zo sterk
denken aan de nabijheid van de zee. Ter voorbereiding van deze bijdrage kon de
VLIZ bibliotheek enkele interessante nieuwe boeken op de kop tikken, die
tijdens kantooruren vrij consulteerbaar zijn in de VLIZ bibliotheek:
‘Gulls of Europe, Asia and North America’ (Olsen & Larsson 2004): zeer rijk gellustreerde gids ter herkenning van 43 soorten meeuwen
‘Oiseaux marins nicheurs de France mtropolitaine 1960-2000’ (Cadiou et al. 2004) : broedstatus van alle Franse zeevogelsoorten, incl. de meeuwen
‘Seabird populations of Britain and Ireland: results of the seabird 2000 census 1998-2002’ (Mitchell et al. 2004): idem als vorige, maar voor de Britse eilanden
2.3. ‘HISTORIEK DER STRATEN VAN KNOKKE-HEIST’ BINNENKORT IN BOEKVORM VERSCHIJNEND
Op 6 augustus 2005 wordt het eerste deel van het boek ‘Historiek der straten van Knokke-Heist’ aan de pers voorgesteld in het cultuurcentrum Scharpoord (Knokke-Heist). Dit werk van Adelijn Calderon zal 224 pagina’s leesplezier bieden aan iedereen die interesse toont voor het heden en verleden van deze kustgemeente, maar ongetwijfeld ook ver daarbuiten de nodige gemoederen kunnen beroeren.
Intekenen op dit werk kan nu al en nog tot 1 juni 2005. Gelieve hiertoe contact op te nemen met de uitgever (Tel.: +32/(0)3 777 75 58; Fax: +32/(0)3 766 44 82; e-mail: het.streekboek@telenet.be).
2.4. LEUKE STRANDVONDSTEN NU OOK TOEGANKELIJK VIA
INTERNET
Ook u loopt vast wel eens langs het strand en misschien botste u op n van uw wandelingen wel eens op een merkwaardige schelp, krab of andere strandvondst? U kon reeds langer terecht op de website http://users.pandora.be/hugo.ollieuz/pages/, waarmee u uw vondst waarschijnlijk ook van een naam kon voorzien. Maar er is meer. Sinds kort heeft de Strandwerkgroep van Belgi – die dit jaar 25 jaar bestaat - zijn website (http://www.strandwerkgroep.be) vernieuwd en kunt u als genteresseerde strandjutter meegenieten van de vondsten van andere strandgangers, interessante weetjes uitwisselen via het forum, foto’s van strandvondsten bekijken of zelf foto’s en info toevoegen. Ook kunt u deelnemen aan geleide strandwandelingen of u abonneren op de digitale nieuwsbrief of het tijdschrift ‘Strandvlo’.
2.5. NIEUW: NEDERLANDSE DELTA IN TWEE NATUURFIETSKAARTEN
En dezer dagen verschijnt een nieuwe, originele fietskaart van de Nederlandse Delta. Pierre Tavernier, Vlaams veldornitholoog, natuurgids en Europees fietser, is met deze productie niet aan zijn proefstuk toe. Eerder maakte hij in samenwerking met het Gentse bureau Aquaterra reeds een succesvolle serie van fietskaarten voor heel Vlaanderen. Zijn nieuw project bestaat uit een set van twee fietskaarten met nadruk op vogelrijkdom, natuurontwikkeling en de zoet-zout-ecologie in de groene vogelrijke Delta (Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en een deel van westelijk Brabant). Het belooft opnieuw een unieke fietskaart te worden met aandacht voor typische landschappen en biotopen, natuurontwikkelingsprojecten, ja zelfs met voorstellen om in Zeeland birdwatchingprojecten uit te bouwen. De kaartenset zal in een plastiek flapje aan de prijs van 18 EUR worden verkocht in diverse boekhandels en toeristische diensten. De doelstelling van Pierre Tavernier is niet alleen om zoveel mogelijk mensen op de fiets te krijgen of kennis te laten maken met de mooie natuur in de Delta. Hij wil de Belgen ook massaal naar Zeeland halen om hen het contrast te laten gevoelen inzake ruimtelijke ordening en fietspaden. Meer info op website: http://www.fietskaart.be.
3.1. TIEN VAKANTIEJOBS VACANT BIJ HET VLAAMS INSTITUUT VOOR DE ZEE
Ter ondersteuning van zijn werking kan het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) ook deze zomer weer jobstudenten aantrekken. Niet minder dan 10 studenten krijgen de kans om gedurende n maand (juli-augustus-september) mee te werken aan de lopende projecten en initiatieven van het VLIZ. Het Vlaams Instituut voor de Zee biedt de kandidaten aangename werkomstandigheden en een passende verloning. Van de genteresseerden wordt een open en dynamische ingesteldheid verwacht en zin voor kwaliteit. Kennis van de zee(wetenschappen) of van specifieke aspecten van databeheer strekken tot aanbeveling. Open sollicitaties mogen per mail (incl. cv) worden verstuurd naar jan.mees@vliz.be.
3.2. ONDERZOEKSASSISTENT GEZOCHT VOOR
SATELLIET-TRACKING VISSERIJACTIVITEIT AAN UNIVERSITEIT VAN PLYMOUTH
De ‘School of Biological Sciences’ van de Universiteit van Plymouth werft een onderzoeksassistent aan voor de uitvoering van een project, dat moet helpen het offshore marien erfgoed van het Verenigd Koninkrijk beter te beschermen. Meer concreet zal de kandidaat van start gaan met het in kaart brengen van de visserijactiviteit via satelliet-tracking in de meest gevoelige gebieden. Ervaring met de bescherming van de mariene biodiversiteit en met GIS, evenals interesse voor de visserij zijn noodzakelijk. Meer info op: http://www.plymouth.ac.uk/pages/view.asp?page=11098.
3.3. UNESCO-BEURZEN VOOR JONGE VROUWELIJKE WETENSCHAPPERS
Om jonge, beloftevolle vrouwelijke wetenschappers die onderzoek verrichten in
het domein biologie, biochemie, biotechnologie en psychologie extra kansen te
bieden, worden ook voor 2006 vijftien UNESCO/l’Oral beurzen uitgeschreven. De
voordracht van de kandidaten dient te gebeuren via de Vlaamse UNESCO-Commissie
ten laatste op 1 september 2005. Per land kunnen vervolgens maximaal twee
kandidaten worden voorgedragen aan UNESCO. De kandidaten moeten vrouw zijn,
uitmuntend wetenschappelijk werk verricht hebben in de genoemde domeinen op
doctoraal of postdoctoraal niveau en maximaal 35 jaar oud zijn. De voorgelegde
onderzoeksvoorstellen dienen origineel en kwaliteitsvol te zijn, een duur van
6-12 maand te bestrijken, en uitgevoerd te worden in een ander land tussen
maart 2006 en maart 2007. Meer informatie over de resultaten van voorgaande
edities zijn te vinden op: http://www.forwomeninscience.com.
Inlichtingen betreffende de nieuwe kandidaatstelllingen kunnen verkregen worden
via: karen.groffils@coo.vlaanderen.be.
3.4. PRIJS VOOR VERDIENSTELIJKE THESIS OVER ‘MIGRATORY SPECIES CONSERVATION’
Ter gelegenheid van de 25ste
verjaardag van de ‘Bonn Convention on Migratory Species’ in 2004, werd een
UNEP/CMS Thesis Award – ter waarde van 10.000 EUR – uitgeschreven, ter
bekroning van een eindwerk over ‘Migratory Species Conservation’. De Bonn
Conventie is een intergouvernementeel verdrag dat ressorteert onder het vaandel
van UNEP, ondertekend is door 89 landen, en reeds diverse internationale
akkoorden heeft weten af te sluiten o.a. m.b.t. de bescherming van
walvisachtigen, zeehonden, zeevogels en zeeschildpadden. De prijs, gesponsored
door National Geographic Deutschland en Lufthansa, wordt om de drie jaar
uitgereikt en bekroont een relevante thesis gepubliceerd na september 2002.
Meer details op: http://www.cms.int/news/PRESS/nwPR2004/301104_cms_thesis_award.htm
3.5. FRANSE BEKRONING VOOR MARIEN-BIOLOGISCH ONDERZOEK DOOR JONGE VORSERS
En ook de ‘Marien-biologische Laboratoria Daniel Jouvance’ (http://www.esmb.org/announcements.htm)
laten zich niet onbetuigd. Elk jaar belonen ze twee jonge (-30 j.)
onderzoekers, die verdienstelijk werk hebben geleverd in de domeinen ‘Marien
fytoplankton’ of ‘Biologie van mariene organismen’. De prijzen, ten bedrage van
2000 EUR elk, kunnen ook u toekomen als u voor 30 april 2005 een cv (max. 2
pgs), een korte abstract van het geleverde wetenschappelijke werk (max. 2 pgs)
en een copie van het titelblad van gepubliceerde artikels en eindwerk,
doorstuurt naar het Comit Scientifique Daniel Jouvance; c/o Professeur Y. Le
Gal; Station de Biologie Marine du Musum National d’Histoire Naturelle; B.P.
225; F-29182 Concarneau Cedex; Fax: +33/(0)2 98 97 81 24; e-mail: ylegal@mnhn.fr.
4.1. EUROPESE
MARIENE STRATEGIE IN CONSULTATIEFASE
Om de zeen en oceanen grenzend aan het grondgebied van de EU-lidstaten
afdoende te beschermen tegen overexploitatie en wanbeheer werkt de Europese
Commissie momenteel aan een nieuwe kaderrichtlijn over een Europese mariene
strategie. De Europese Commissie heeft de afgelopen twee jaar zoveel
mogelijk betrokken overheden en belangenorganisaties gesproken en nu wil ze ook
de mening van zoveel mogelijk EU-burgers kennen. Daartoe kan iedereen op de
website van de EU een vragenlijst beantwoorden en zodoende zijn/haar visie
geven over hoe de toekomst van onze zeen er zou moeten uitzien. Dat dit nieuw
initiatief van het allergrootste belang is, hoeft geen betoog. Nog tot 9 mei 2005 via: http://europa.eu.int/comm/environment/water/consult_marine.htm.
4.2. ANDERHALVE TON
AFVAL VAN VLAAMSE STRANDEN GEHAALD N.A.V. ‘LENTEPRIK 2005’
Na het succes van de editie 2004, organiseerde het Cordinatiepunt Duurzaam Kustbeheer i.s.m. tal van kustactoren op 5 maart 2005 opnieuw een ‘Lenteprik’. Meer dan 200 vrijwilligers trotseerden voor deze strandopkuisactie de sneeuw (!) en wind, en slaagden erin om 1537 kg kunstmatig afval langsheen de Vlaamse kust te verzamelen (http://www.kustbeheer.be: onder de rubriek ‘projecten’, ‘ecologisch strandbeheer’). Ook dit jaar weer waren ‘touw en textiel’ (39% gewicht), ‘hout’ en ‘plastiek’ (elk 19%) dominant aanwezig. Omdat de Lenteprik ook meer is dan een opruimactie en een lans wil breken voor een rationeel strandbeheer, werden opnieuw enkele testen uitgevoerd met mechanische strandreinigers. Onvoorwaardelijk gebruik van strandreinigingsmachines altijd en overal blijkt immers geen goed idee te zijn. En nadat vorig jaar al gebleken was dat zand een groot deel (tot 70%) van het opgehaalde gewicht aan materiaal kan uitmaken bij het mechanisch reinigen, bevestigden nieuwe testen dit jaar het vermoeden dat het manueel en selectief reinigen van stranden niet alleen milieu- en educatieve voordelen biedt, maar ook de nodeloze afvoer van heel wat materiaal van het strand kan indijken. Zo bleek het ‘echte’ afval bij mechanische reiniging te Nieuwpoort slechts 11% van het gewicht of 12% van het volume uit te maken… Tot slot nog enkele opmerkelijke vondsten: een varken, een menselijk bovengebit, een anker, voorgesneden soepgroenten, een scheepstouw van 29 meter lang, een deksel vol eendemosselen en een kinderfiets.
4.3. GENTSE PROFESSOR CO-CHIEF VAN INTERNATIONALE
EXPEDITIE NAAR DIEPZEE
Professor Jean-Pierre Henriet van het Gentse ‘Renard Centre for Marine Geology’
mag eind april als ‘first co-chief’ inschepen voor een belangrijke
wetenschappelijke expeditie. De tocht geschiedt aan boord van de ‘Joides
Resolution’ en heeft als eindbestemming het Porcupine Basin ten westen van
Ierland. Doel is het aanboren van de ‘Belgica Mounds’, een gebied van diepzee
carbonaatbergen met koudwaterkoraalriffen op 1000 m diepte, in 1997 ontdekt
door de onderzoekers uit Gent. Daartoe stelde professor Henriet een
internationale ploeg van een 30-tal Europese, Amerikaanse en Japanse
onderzoekers samen, om gedurende tien dagen begin mei 24 uur op 24 onderzoek te
verrichten in dit fascinerende zeebiotoop. Op 27 april a.s. zal prof. Henriet
tijdens een officile ceremonie te Dublin de achtergrond en doelstellingen van
de expeditie toelichten. Meer info: JeanPierre.Henriet@UGent.be
(Tel.: +32/(0)9/264 45 85).
4.4. VERSCHUIVING BIJ VLAAMSE ADVIESBUREAUS:
SORESMA NEEMT BELANGRIJK DEEL VAN HAECON OVER
Voor wie een beetje vertrouwd is met het ‘landschap’ van adviesbureaus in
Vlaanderen die opdrachten vervullen in het kust- en zeegebied, is dit
belangrijk nieuws. Op 1 januari 2005 heeft het advies- en ingenieursbureau
SORESMA nv uit Antwerpen het grootste deel van de activiteiten (lopende
studieopdrachten en personeel) van het handelsfonds van HAECON nv uit Drongen
overgenomen. Door de overname neemt de SORESMA-groep het kwalitatief
hoogstaande technische studiewerk van HAECON op in haar eigen werkomgeving.
Meer info: SORESMA nv., directeur Kris Van Malderen,
Tel.: 03/221 55 00.
4.5. JAARLIJKS 27.000 DODE VOGELS AANSPOELEND OP NEDERLANDSE STRANDEN
Nogal wat informatie over doodsoorzaken en aantallen sneuvelende zeevogels komt voort uit gerichte strandsurveys, waarbij kadavers op regelmatige basis op een aantal stranden worden geraapt en genoteerd. In vele Europese kuststaten geschieden dergelijke standaard-surveys intussen jaarlijks, zij het beperkt tot een steekproef aan stranden en met een frequentie die veelal niet hoger ligt dan n keer per (winter)maand. Omdat het op basis van deze gegevens is dat extrapolaties van totale aantallen sneuvelende zeevogels (bv. o.i.v. chronische olieverontreiniging) worden gemaakt, diende tot nu toe steeds een ruime onzekerheidsmarge te worden gehanteerd, niet in het minst omdat kadavers na het stranden kunnen ondergestoven geraken, worden meegesleurd door predatoren of terug naar zee spoelen. Met nieuwe gegevens gepubliceerd in Atlantic Seabirds (Vol. 6/2), levert de Nederlandse zeevogelexpert Kees Camphuysen voor het eerst harde bewijzen voor de aantallen zeevogelkadavers die jaarlijks op Nederlandse stranden aanspoelen. Samen met medewerkers van een plaatselijke natuurvereniging werden sinds maart 1988 dagelijks (!) 8 km strand gecontroleerd, en wat blijkt? Dagelijks strandden tussen 0-1 ex. (april-oktober) en 3-5 kadavers (januari-maart) over het volledige traject, wat neerkomt op een jaarlijks aantal van 69 vogels per lopende kilometer. Omgerekend naar de volledige Nederlandse Noordzeekust levert dit totaalaantallen op van 27.000 aanspoelende vogelkadavers per jaar.
4.6. ZELDZAME ZWANGERE SPITSSNUITDOLFIJN DOOD TE AMELAND
Dat er de laatste tijd op vlak van zeezoogdieren weer heel wat te beleven valt aan onze Noordzeekusten, kon u reeds meermalen lezen via dit digitale medium VLIZINE. Witsnuitdolfijnen zijn de laatste jaren vele malen gespot op enige afstand van de Belgische kust, bruinvissen zijn zeker tussen december-april vaste gasten tot vlakbij de kust en ook zeehonden laten zich weer vaker zien. Ook aan de Nederlandse kust stelt men iets gelijkaardigs vast. Alleen al in 2005 verzamelde men daar tot nu toe niet minder dan 1415 waarnemingen van bruinvissen, met als top-sites Scheveningen (575 ex), Den Haag (219 ex.) en Noordwijk aan Zee (116 ex.). Door de vele waarnemingen kon ook voor het eerst duidelijk worden vastgesteld hoe de bruinvissen in de tweede helft van maart noordwaarts blijken te trekken (zie http://home.planet.nl/~camphuys/CetaceaSpr2005.html).
Daarnaast worden ook regelmatiger zeldzamere soorten zeezoogdieren gemeld. Zo spoelde op 12 april een zwanger wijfje ‘Spitssnuitdolfijn van Blainville’ – zoals deze Mesoplodon densirostris voluit heet – aan op het strand van Ameland. De soort komt normaal voor in subtropische wateren en er is nog weinig bekend over dit dier. De vondst is extra ongewoon omdat het de eerste maal is dat de soort in de Noordzee verschijnt, en het bovendien om een zwanger gezond exemplaar bleek te gaan. Meer info en foto’s op: http://www.orcaweb.org.uk/ognews2005hollandblainvillesstrand.htm.
4.7. DOCTORAATSVERDEDIGINGEN
e.a.
We zouden het erg op prijs stellen als alle onderzoekers die de datum van hun
verdediging reeds kennen, of na de verdediging het resultaat hiervan willen
kenbaar maken, dit zouden laten weten aan jan.seys@vliz.be voor opname in de VLIZINE.
Wim Willems verdedigde op 18 maart 2005 zijn doctoraal proefschrift aan het Limburgs Universitair Centrum, met als onderwerp “The phylogeny of the Typhloplanoida (Platyhelminthes) inferred from 18S ribosomal DNA sequences”. Als promotor trad prof. Ernest Schockaert op, co-promotor was prof. Thierry Backeljau.
Gunther Van Ryckegem, verbonden aan de onderzoeksgroep mycologie van de Gentse universiteit, is op woensdag 27 april (16u: Auditorium 3, K.L.Ledeganckstraat 35) aan de beurt om een doctoraat te verdedigen met als onderwerp: ‘Zwammen op riet (Phragmites australis): diversiteit, gemeenschapsstructuur en afbraakprocessen’. Voor zijn onderzoek voerde Gunther heel wat veldwerk uit in het Schelde-estuarium.
5. VRAAGBAAK DE
‘ZEELOODS’
Via deze rubriek kan iedereen oproepen lanceren voor samenwerking, gezamenlijk
gebruik van materiaal, vraag naar levende en andere monsters, enz. De
informatie dient gestuurd te worden naar Jan Seys (jan.seys@vliz.be). We nemen het bericht op
in de vraagbaak van n van de volgende VLIZINES.
* Kan iemand de Amerikaanse professor Patrick
Krug helpen? De man is op zoek naar Europese specimens van het
estuariene naaktslakje Alderia
modesta, om zo het DNA van Atlantische exemplaren te kunnen
vergelijken met dat van exemplaren uit de Stille Oceaan. Zo wil hij o.a. de
hypothese testen als zou de soort ontstaan zijn in de noordelijke Stille
Oceaan, om van daaruit 3-4 miljoen jaar geleden bij de opening van de
Beringstraat de Atlantische wateren te bereiken. Omdat naaktslakken nu eenmaal
geen fossiele resten nalaten, zijn moleculaire technieken zijn enige
toeverlaat. Bijkomend probleem is dat, hoewel dit bruine schelploze slakje
frequent voorkomt in schorren van Europese kustgebieden, het nauwelijks n
centimeter groot wordt en dus niet gemakkelijk op te sporen is. Het liefst
houdt het zich op bovenop het vochtige slib – dus buiten het water – in
schorregebieden, als het enigszins kan in de buurt van Vaucheria-wierbultjes. Prof. Krug is
verbonden aan de California State University van Los Angeles en te bereiken
via: pkrug@calstatela.edu.
DISCLAIMER
VLIZINE heeft als doel informatie te verstrekken. Eventuele standpunten zijn
die van de auteurs en stemmen niet noodzakelijk overeen met die van het VLIZ.
Het VLIZ is niet verantwoordelijk voor enige schade opgelopen ten gevolge van
foutieve of verkeerd genterpreteerde informatie in dit e-zine, noch voor de
inhoud van websites waarnaar verwezen wordt.
Uw adres opgenomen in onze e-zine rondzendlijst wordt niet aan derden
doorgegeven zonder uw toestemming en wordt niet gebruikt voor commercile
doeleinden.
COPYRIGHT
Copyright 2005 Vlaams Instituut voor de Zee. Delen uit dit e-zine mogen in
andere publicaties worden overgenomen, maar uitsluitend met bronvermelding.
Deze publicatie mag wel in haar geheel ter kennismaking worden doorgestuurd
naar derden.
LID WORDEN
VAN HET VLIZ KAN
Meer info vindt u op onze website.
WEBSITE
http://www.vliz.be
VLIZ
Vlaams Instituut voor de Zee vzw
Flanders Marine Institute
Vismijn Pakhuizen 45-52 - B-8400 Oostende, Belgium
Tel. +32/(0)59 34 21 30
Fax +32/(0)59 34 21 31
http://www.vliz.be
mark your calendar:
Dunes & Estuaries 2005 (Koksijde, Belgium, 19-23
September 2005) http://www.vliz.be/de2005